Doubt vanishes by asking those Who Know!

The brahmin Māgandiya once asked the Buddha some subtle questions:

Question: How does quarrels, and disputes arise?
Answer: From what is liked, and beloved arise quarrels, and disputes.

Question: How does these likes, longings, and hopes emerge?
Answer: Likes, longings, and hopes all have desire as their origin.

Question: How does this desire come into being?
Answer: Desire arises depending on pleasure, and pain.

Question: How does pleasure, and pain then appear?
Answer: Pleasure and pain arises depending on contact.

Question: How does this phenomenon of contact happen?
Answer: Contact arises dependent upon name and form!

Question: How does such sensed contact completely cease?
Answer: When form has disappeared, contacts cannot make contact….

Question: In which mental state does all forms of form disappear?
Answer: In neither-perception-nor-non-perception does all form disappear!

Question: Is this state the supreme mental purity?

Answer: The state of quenching without remnant clinging is the supreme!
The recluse does neither dispute that, nor does he ever prolong any becoming…
Sutta-Nipāta 862-877 Edited excerpt.

May all beings become thus Happy!
Friendship is the GREATEST!

Have a Nice Noble Day!

Bhikkhu Samahita

दीमक म्हणजे कीड!
आणि
हिन्दुत्व हीच या देशाच्या विकासाला लागलेली सगळ्यात मोठी कीड आहे असे मलाच नव्हे अनेकांना वाटते!
1956 व नामांतरा च्या लढ्या नंतर हिदुन्नी सुरु केलेले व बौध्दांचे शेकडो महाभिषण हत्त्याकांड व वन्चितांचा महाक्रूर नरसंहार आजतागायत थाम्बलेला नाही ।
मागासवर्गियां सोबत गंगेच्या पाण्यात दुबक्या काय मारतात;
सह्भोजन काय करवितात,आम्बेडकरांची जयंती साजरी काय करतात !
परन्तु दुसरीकडे शिष्यवृत्ति थाम्बवितात, आरक्षणाला या न त्या कारणाने विरोध करतात, आमच्या विकासा साठी म्हणून असलेले बजेट दुस्र्याच कामासाठी वापरतात किवा कापून तरी टाकतात। संविधान नाकारतात ! कारण
त्यांना समता नको, शांतता नको, समरसता हवी कारण वर्चस्व हवे ; हजारो वर्षां पासून लांडी लबाडीने गाजवलेले ऐतखावु अधिपत्य हवे; म्हणूनच त्यांना मानवता नको, समता स्वातंत्र्य बन्धुत्व आणि न्यायाची लोकशाही नको …हुकुमशाहीच हवी, त्यांच्या या अट्टाहासाने मांडलेला उच्छाद म्हणजेच हिन्दू राष्ट्रवाद ! तो त्यांचा त्यांनाच लखलाभ असो!

परन्तु त्यांचा हां उच्छाद जर आमच्या सार्वभौम अस्तित्वावर प्रश्नचिन्ह निर्माण करीत असेल तर मात्र आम्हा्ला स्वस्थ बसून चालणार नाही … आपले अस्तित्व अबाधित ठेवण्या साठी हिंदुत्वाच्या या किडीवर सर्व म्हणजे( सामाजिक शैक्षणिक आणि सांस्कृतिक ) मार्गान्नी फव्वारणी केलीच पाहिजे …
त्या साठीच दिड हज़ार कलावन्तांच्या सहाय्याने 4 वर्षाच्या अथक परिश्रमा नंतर उभे केलेले हे द्रुक श्राव्य आन्दोलन
‘दीमक- द टरमाईट्स’ या अडीच तासाच्या चित्रपटाच्या रुपाने आम्ही घेवुन येत आहोत ।
प्रदर्शना पूर्वी या चित्रपटाचा ख़ास शो (विशेष करून आपल्या पत्रकार बंधुँ साठी व मीडियातल्या मान्यवरान साठी ) आम्ही दिनांक 13 जून रोजी सायंकाली 6 वाजता आयोजित केला आहे।
स्थळ NFDC theatre, Neharu planetorium Basement, worli, Mumbai 18.
आसन क्रमांका साठी कृपया 9833777250 या क्रमांकावर फ़ोन करावा अथवा व्हाट्स अप द्वारे संपर्क करावा ही विनंती – आपला धम्मबंधू – सुदाम रघुनाथ वाघमारे, लेखक/ दिग्दर्शक।

Historic Ambedkar Bhavan demolished, grandson files FIR against Trust

Dadar’s famous Ambedkar Bhavan was demolished overnight on Friday, sparking outrage among the leader’s followers.

The Bhoiwada police registered a first-information report against members of the People’s Improvement Trust after Dr Ambedkar’s grandson, Anandraj Ambedkar, lodged a complaint.

By Saturday evening, a crowd had gathered outside the demolished building and blocked the main road, halting traffic from Hindmata Chowk towards Dadar station.

“We did not provide any protection at the time of demolition. We were not even made aware of it,” said N Ambika, deputy commissioner of police, zone IV. The police, however, refused to specify the charges under which the trustees were booked.

The building, situated a stone’s throw from Dadar railway station, was initially used by Dr Ambedkar as library and a press to print and disseminate literature opposing the caste system. Later, it was also used as a meeting hall, hosting public and private events by Ambedkar followers.

Some supporters who gathered outside the building were students from nearby colleges.

“We condemn this move by the trustees. We refuse to believe that the police had no idea about the demolition. We take this as a direct attack on Dr Ambedkar and his beliefs and request the government to take a stand. The trustees have ruined a place of historical importance,” said one of the students, who did not wish to be named.

In a statement to the media late on Saturday evening, the BMC clarified that it had played no role in the demolition and that the building was situated on private property.

“The People Improvement Trust requested the BMC to redevelop their property, Dr Babasaheb Ambedkar Bhavan. The building proposal department processed their application and issued an ‘intimation of disapproval’ according to BMC norms. The trust is in the process of redeveloping the structure and its demolition is in progress. However, the BMC did not carry out the demolition,” the statement read.

Ambedkar Bhavan demolition: ‘If Ambedkar mobilise to rebuild structure,

it will be illegal entry’

PIT board trustees write to CM, civic commissioner, police commissioner urging them to prevent ‘shramdaan’

Written by Vishwas Waghmode | Mumbai |

In an attempt to preempt a further show of strength by Dalit leaders including Prakash Ambedkar, grandson of Dr BR Ambedkar, trustees of the People’s Improvement Trust (PIT), which had backed the demolition of Ambedkar Bhavan in Dadar last month, have now written to the Chief Minister, the municipal commissioner and the police commissioner urging that the proposed rebuilding of the structure on July 30 through “shramdaan” be prevented.

The trust’s letter states that if followers of Ambedkar are mobilised to rebuild the structure, this would amount to illegal entry and illegal construction work. The idea to rebuild the structure, whose demolition has become an emotive rallying point for Dalits across the city, is backed by Prakash Ambedkar.

The letter claims that the demolished structure is in a dangerous condition and cannot be repaired. “Instead of this, the remaining portion of the structure has to be demolished, this being a dangerous structure and required to be made inhabitable. Moreover, Prakash Ambedkar being non-trust entity has no authority to enter into the trust property and carry out repair works as announced in a rally. Any work undertaken there amounts to be illegal work and without permission of the BMC,” stated the letter.

However, the trustees are likely to face a confrontation with followers of Dr Ambedkar expected to gather in large numbers in Dadar on Saturday. At a rally held on July 19 from Byculla to CST, Prakash Ambedkar, president of the Bharatiya Republican Party Bahujan Mahasangh (BRP), announced that the people will restore the structure with their hands and will also give monetary contribution for its repairs and development.

Leaders from the BRP said a large number of people are likely to gather on Saturday at the Naigaum site. “Two groups will be announced on Saturday. While one group will look into the technical aspects of the structure and repairs, the other will look intro the contribution part,” said a leader, adding that cleaning work would be carried out on Saturday and then further course of action will be announced.

Meanwhile, a delegation of Dalit leaders led by Shiv Sena leader Neelam Gorhe met Maharashtra Governor Ch Vidyasagar Rao over the Ambedkar Bhavan issue. The delegation demanded the removal of former IAS officer and state’s chief information commissioner Ratnakar Gaikwad for his alleged involvement in the demolition of Ambedkar Bhavan. As per Section 17 of the Right to Information Act, Gaikwad is liable to be removed, stated a memorandum given by the delegation to the Governor.

http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/ambedkar-bhavan-demolition-if-dalits-mobilise-to-rebuild-structure-it-will-be-illegal-entry-2941370/

Soures :Indian Express

Dalit Media Wach

AHMEDABAD : Hundreds of dead cattle have been left rotting in western India after members of the lowest Dalit social caste refused to dispose of them in protest at a vicious attack, a rights group said Thursday.
The group, in Gujarat state, has called a mass rally to protest the treatment of low-caste workers, often tasked with unsavory jobs including the disposal of dead cows.
Cows are considered sacred by Hindus and they are left to roam freely through the streets of India.Around 10,000 people are expected to attend the rally on Sunday in Gujarat’s main city of Ahmedabad, said Kirit Rathod, a spokesman for

“Since Dalits have stopped disposing of the cattle carcasses in nearly half a dozen districts, approximately 500 (dead) cattle are lying unattended across various towns and villages of Gujarat,” Rathod said.
Another representative of the group, Jignesh Mewani, told AFP that “at least 500 families of 19 villages and towns” across Prime Minister Narendra Modi’s home state had stopped work.
The strike comes after four Dalits were stripped half-naked, tied to a car and thrashed by cow protection vigilantes on July 11 over suspicions they had killed one of the animals.
Cow slaughter and the consumption of beef are banned in Gujarat and several other states in officially secular India.
Two more Dalits were beaten after they tried to save the four, while a police officer was killed days later when violence broke out at a rally in protest at the attack.
Police, who say the Dalits had been taking the cow to be skinned after it died naturally, have made 20 arrests over the attack.
Right-wing Hindu groups have long demanded a complete ban on the slaughter of all cattle, citing religious scriptures.
Attacks by vigilante groups on cow traders and smugglers have increased since Hindu nationalist Modi stormed to power at a general election in 2014.

Soures:

The Hindustan Times

The Nation
Dead cows left in west India as low-caste Dalits strike http://nation.com.pk/international/29-Jul-2016/dead-cows-left-in-west-india-as-low-caste-dalits-strike

July 29, 2016

Dalit Media watch

– गुजरात के दलित महासम्मेलन और दलित चेतना के पीछे वैसे तो हाल की दलित प्रताड़ना की घटनाएँ और उनसे दलितों के बीच फैला आक्रोश है, लेकिन इस आक्रोश और चेतना को संगठित रूप देने में जिन लोगों ने सफल मेहनत की है, उनमें प्रमुख हैं ऊना दलित अत्याचार लाड़ात समिति के संयोजक जिग्नेश मेवानी।दलितों के हक के लिए लड़ने वाले कई संगठनों को एक मंच पर लाकर गुजरात की सरकार को हिला देने वाले आंदोलन के पीछे जिग्नेश मेवानी का ही जज्बा है।

ऊना में मृत गाय की चमड़ी निकाल रहे दलितों को पीटने की घटना के विरोध में पूरे राज्य में विरोध प्रदर्शन हुए, लेकिन गुजरात सरकार के होश तब उड़े जब दलितों ने मरी गायों की चमड़ी निकालने से इन्कार ही नहीं किया, बल्कि ट्रकों में भरकर मरी गायों को जिला कलेक्ट्रेट और अन्य सरकारी कार्यालयों में डालना शुरू किया। सामाजिक चेतना का असर यहाँ तक दिखा कि माँग उठने लगी कि गाय को अपनी माता कहने वाले ब्राह्मण ही इन गायों का अंतिम संस्कार पूरी रीति-रिवाज के साथ करें। गाय की जान को दलितों से ज्यादा अहम बताने वाले आरएसएस प्रमुख मोहन भागवत से भी अपीलें की जाने लगीं कि वे इन गौ माताओं का अंतिम संस्कार करें। सोशल मीडिया में जिस तरह से यह अभियान चला उससे दलितों और पिछड़ों के बीच एकता भी कुछ उसी तरह से दिखी, जैसी कि हैदराबाद यूनिवर्सिटी के शोध छात्र रोहित वेमुला की आत्महत्या के बाद दिखी थी।

गुजरात के दलितों के इस आक्रोश को सुसंगठित रूप देने की ज़रूरत थी और इस दिशा में सामाजिक कार्यकर्ता जिग्नेश मेवानी ने अहम भूमिका निभाई। करीब साल भर पहले गुजरात में पटेल आंदोलन की कमान भी एक ऐसे ही युवा हार्दिक पटेल ने संभाली थी, लेकिन लंबे हिंसक प्रदर्शन के बाद भी उसका असर इतना नहीं हुआ जितना कि जिग्नेश मेवानी और दलितों के आंदोलन का हुआ। खास बात यह भी रही कि दलितों का ये आंदोलन पूरी तरह शांतिपूर्ण रहा।

जिग्नेश मेवानी सामाजिक कार्यकर्ता और वकील हैं और उन्हें उस तरह का प्रचार भी नहीं मिला जिस तरह से हार्दिक पटेल को मिला था। शायद खुद जिग्नेश भी व्यक्तिगत छवि बनाने के बजाय दलितों में समग्र चेतना को ही ज्यादा महत्व देते हैं। यही कारण है कि अभी तक गुजरात के बाहर के लोग उनके बारे में कम ही जानते हैं। दलितों के महासम्मेलन के बाद कुछ खबरों में उनका नाम ज़रूर आया लेकिन इस तरह से नहीं कि उनकी कोई अखिल भारतीय पहचान बने। यहाँ तक कि गुजरात की मुख्यमंत्री का भी इस्तीफा दलित महासम्मेलन की अपार सफलता के कारण ही हुआ, लेकिन फिर भी मीडिया ने इसके असली कारणों पर चर्चा करने से परहेज किया।

जिग्नेश ने महासम्मेलन की रूपरेखा तय करने में तो अहम भूमिका निभाई ही, साथ ही, दलितों से ये संकल्प करवाने का महत्वपूर्ण कार्य भी किया कि अब वे मृत गायों की चमड़ी निकालने और गंदगी साफ करने का काम कभी नहीं करेंगे।

श्री मेवानी को इस बात का अहसास है कि इस आंदोलन को लगातार जाग्रत रखना कठिन काम है, लेकिन उन्हें यह भी भरोसा है कि एक बार अगर दलित मृत गायों की चमड़ी निकालने और गंदगी साफ करने का कार्य बंद करना शुरू कर देंगे तो देर-सबेर सारे दलित इसका अनुसरण करने लगेंगे।
जिग्नेश दलितों को यह समझाने में सफल हो रहे हैं कि गंदगी साफ करने के काम में न तो उनका वर्तमान और भविष्य सुरक्षित है और न ही उनकी जान सुरक्षित है। यही दो बातें गुजरात के दलितों को समझ में आने लगी हैं, जिसका सबूत दिखा अहमदाबाद के दलित महासम्मेलन में। जिग्नेश कहते हैं, “हमारा ये आंदोलन क्षणिक घटना नहीं है, बल्कि ये लगातार चलेगा और इसीलिए हमें हार्दिक पटेल जैसे हीरो बनने के इ्च्छुक नेता नहीं चाहिए, बल्कि ऐसे लोग चाहिए जो संघर्ष की राह पर दूर तक चल सकें।”

पूरे दलित आंदोलन पर प्रशासन, पुलिस और खुफिया विभाग की कड़ी निगाह है, लेकिन जिग्नेश भी पूरे आंदोलन को अहिंसक और शांतिपूर्ण बनाने में सफल हुए हैं। और यही कारण है कि अब तक पुलिस चाहकर भी उनके खिलाफ कोई दमनात्मक कार्रवाई नहीं कर पा रही है। श्री मेवानी आगे भी पूरे आंदोलन को शांतिपूर्ण बनाए रखने की प्रतिबद्धता दिखाते हैं, लेकिन साथ ही यह भी उनका कहना है कि अगर कोई दूसरा हम पर हमला करता है तो हम उसका जवाब मुंह-तोड़ तरीके से ज़रूर देंगे।

दलित महासम्मेलन की सफलता का महत्व इसलिए भी बढ़ जाता है कि इसमें सभी प्रमुख राजनीतिक दलों को दूर रखा गया। कांग्रेस, भाजपा, आम आदमी पार्टी, बहुजन समाज पार्टी ने इस आंदोलन में शिरकत करने और इसका श्रेय लेने की बहुत कोशिश की, लेकिन सतर्क आंदोलनकारियों ने उनकी चाल को कामयाब नहीं होने दिया।

इस रैली में अहमदाबाद, सौराष्ट्र और उत्तरी गुजरात से आए दलितों ने बड़ी संख्या में भाग लिया। यह कारनामा मौजूदा हालात में किसी एक नेता या संगठन के बस का नहीं था। करीब 40 दलित संगठनों ने इसमें एकजुट होकर ताकत दिखाई जिसका नतीजा ये निकला कि मु्ख्यमंत्री आनंदीबेन को तुरंत ही याद आ गया कि उनकी उम्र 75 साल की हो चुकी है और उन्हें पद से हट जाना चाहिए।

वैसे रैली में ज्यादा लोग न आ पाएँ, इसके लिए गुजरात सरकार ने जगह-जगह आंदोलनकारियों को रोकने की कोशिश की। यहाँ तक कि रैली स्थल भी अंतिम समय में बदल दिया गया और ऐसे मैदान में रैली करने की अनुमति दी जहाँ ज्यादा लोग आ ही नहीं सकते थे। इसके बावजूद, दलितों ने इतनी बड़ी संख्या में रैली में भाग लिया कि आनंदी बेन को जाना ही पड़ गया। माना जा रहा है कि रैली में करीब 15 हजार लोगों ने भाग लिया। यह संख्या बहुत महत्वपूर्ण है क्योंकि जहाँ उत्तर प्रदेश और पंजाब जैसे राज्यों में दलितों की संख्या तकरीबन 21 और 26 प्रतिशत है, वहीं गुजरात में इनकी संख्या करीब 7 प्रतिशत ही है।

जिग्नेश अब एक जनजागरण यात्रा निकाल रहे हैं। 5 तारीख से अहमदबादबा से शुरू होने वाली ये यात्रा 15 अगस्त को उसी ऊना पहुँचेगी जहाँ मृत गायों की चमड़ी निकालने पर दलितों को पुलिस की मौजूदगी में पीटा गया था। करीब 81 किलोमीटर लंबी इस यात्रा में जिग्नेश और उनके साथी गाँवों में रहने वाले दलितों से मिलकर उनसे आग्रह भी करेंगे कि वो गंदगी साफ करने और मरी गायों की चमड़ी निकालने वाले कार्य करना बंद कर दें। इस यात्रा के जरिए वो दलितों को उनके जीवन-यापन के लिए सरकारी जमीन आवंटित करने की भी माँग उठा रहे हैं। उनका कहना है कि अडानी और अंबानी जैसे रईसों को जब मिट्टी के मोल सरकारी जमीन दी जा सकती है, तो दलितों को क्यों नहीं दी जा सकती।

दलित आंदोलन को समग्र रूप देने में भी श्री मेवानी जुटे हैं। दलितों की करीब 1500 जातियों-उपजातियों को एक सूत्र में बाँधना, उनके उत्थान की वैकल्पिक रूपरेखा प्रस्तुत करना एक महत्वपूर्ण काम है जिसमें जिग्नेश और उनके साथी जुटे हुए हैं। इस आंदोलन में जुड़ने के लिए वे सारे लोकतांत्रिक, धर्म निरपेक्ष, गांधीवादियों, लेखकों-पत्रकारों और नारीवादियों से अपील भी कर रहे हैं।

अहमदाबाद से ऊना तक की पदयात्रा के जरिए जिग्नेश और उनके साथी दस प्रमुख माँगें रखना चाहते हैं। पहली माँग ऊना कांड के सभी आरोपियों पर प्रिवेंशन ऑफ एंटी सोशल एक्ट्स (पीएएसए) लगाया जाए। इसके तहत उनकी दोबारा गिरफ्तारी हो। दूसरी माँग है-11 जुलाई को ऊना में हुई घटना में शामिल पुलिस अफसरों पर भी कार्रवाई हो। तीसरी माँग है-31 जुलाई 2016 को दलित महासम्मेलन के दिन करीब 80 दलितों पर लगाए गए झूठे मामले रद्द किए जाएँ। चौथी माँग है- 2012 में सुरेंद्र नगर जिले के थानगढ़ में शांतिपूर्ण प्रदर्शन कर रहे लोगों पर एके 47 राइफल से गोली चलाने के आरोपी पुलिस अफसरों पर चल रहे मुकदमों में तेजी लाई जाए और तुरंत चार्जशीट दायर की जाए।

जिग्नेश और उनके साथियों की पाँचवीं माँग है राज्य के सभी 25 जिलों में विशेष अदालतें स्थापित की जाएँ जिनमें अत्याचार अधिनियम के मामले तेजी से निपटाए जाएँ। छठी माँग है कि अत्याचार अधिनियम की धारा 3 (1) (एफ) के तहत दलितों को पाँच एकड़ जमीन का आवंटन सही और निष्पक्ष तरीके से हो। सातवीं मांग है- गुजरात में सभी नगरपालिकाओं में सफाई कर्मियों को छठवाँ वेतन आयोग लागू करें। आठवीं माँग है कि गुजरात में आरक्षण अधिनियम को तत्काल लागू किया जाए। नौंवीं माँग है कि अनुसूचित जाति और अनुसूचित जनजाति के लिए बजट में आवंटित धनराशि को अन्य मदों में खर्च न किया जाए। इसके अलावा, दसवीं माँग है कि 22 प्रतिज्ञाओं के बारे में डॉ अंबेडकर के भाषणों पर आधारित पुस्तक को हटाने के लिए गुजरात सरकार देश भर के दलितों से सार्वजनिक रूप से माफी माँगे।

सरकार का रवैया जिग्नेश को परेशान भी कर रहा है और उन्हें ताकत भी दे रहा है। ऊना की घटना को हुए करीब तीन सप्ताह हो चुके हैं, गुजरात की मुख्यमंत्री आनंदी बेन पटेल त्यागपत्र दे चुकी हैं, लेकिन हर सप्ताह मन की बात करने वाले प्रधानमंत्री ने अब तक इस घटना पर एक शब्द नहीं बोला है, जबकि तमाम छोटी-बड़ी घटनाओं पर वे ट्विट करते रहते हैं। यहाँ तक कि ऊना कांड के विरोध में करीब 17 दलित युवाओं ने जहर पीकर जान देने की भी कोशिश की है, जिसमें से एक की तो मौत भी हो गई, लेकिन सरकार अब भी किसी भी तरह से जुबान खोलने को तैयार नहीं है। इससे पैदा होने वाला दलित आक्रोश जिग्नेश मेवानी को बड़ी ताकत दे रहा है।

दलित आंदोलन बहुत ही सुनियोजित और सतर्कतापूर्ण तरीके से संचालित हो रहा है। कांग्रेस नेता राहुल गाँधी, आम आदमी पार्टी के नेता अरविंद केजरीवाल और बहुजन समाज पार्टी की नेता मायावती अब दलितों के आक्रोश को अपने-अपने पक्ष में भुनाने की फिराक में हैं, लेकिन जिग्नेश अब तक इन सभी नेताओं से दूरी बनाए हुए हैं। कांग्रेस और भारतीय जनता पार्टी के दलितों के प्रति रवैये में जिग्नेश को बहुत ज्यादा अंतर लगता भी नहीं। इन राजनेताओं को आंदोलन से दूर रखने से पूरे दलित आंदोलन की विश्वसनीयता भी बढ़ी है।

जिग्नेश देश भर में दलित अत्याचार की घटनाओं पर नजर रखते हैं और उनका सिलसिलेवार ब्यौरा भी पेश करते हैं। सरकारी आंकड़ों के अनुसार 2014 में केंद्र में भाजपा की सरकार बनने के बाद से दलितों के साथ हिंसा की घटनाओं में 2010 की तुलना में 44 प्रतिशत बढ़ोतरी हुई है। दलितों के साथ मारपीट की देश भर में हुई घटनाओं में 30 प्रतिशत घटनाएँ भाजपा शासित राज्यों- मध्यप्रदेश, गुजरात, राजस्थान और छत्तीसगढ़ में ही हुई हैं।

जिग्नेश और उनके ऊर्जावान साथियों की यह कोशिश बहुत दूरगामी प्रभावों वाली हो सकती है। ऐसे संकेत मिलने लगे हैं कि गुजरात के बाहर के दलित भी अब गंदगी साफ करने और मृत गायों की चमड़ी निकालने से इन्कार करने लगे हैं। बहुत लंबे समय से केवल उत्तर प्रदेश की सत्ता हासिल करने को अपना लक्ष्य मान बैठे देश भर के दलितों को जिग्नेश मेवानी और उनके साथियों ने नई सामाजिक चेतना से भरा है।

ऐसा भी नहीं है कि ये सब केवल जिग्नेश मेवानी और उनके साथियों की वजह से ही हुआ है। गुजरात के 40 से ज्यादा छोटे-बड़े दलित संगठनों ने इसमें अपनी ऊर्जा लगाई है। इतना अवश्य है कि उन सबको एक सूत्र में बाँधने में जिग्नेश और साथियों ने अहम योगदान दिया है। वास्तव में रोहित वेमुला की आत्महत्या के बाद उपजे आक्रोश के बाद से सामाजिक न्याय के पक्षधर संगठनों को एक सूत्र में पिरोने का काम ही तो मुख्य है जिसके बाद सफलता दूर नहीं रह जाती। फिलहाल गुजरात में ये हुआ है और बाकी राज्यों में होने के आसार बन रहे हैं।

महेंद्र नारायण सिंह यादव

पत्रकार, लेखक और सामाजिक चिंतक हैं

Source :

http://newslive24.in/read/575

बा…!
पेटविलेस पाणी,
पेटविलेस रक्त,
पेटवीलेसअनैतिक
धर्मरुढींची विषवल्ली
धर्मग्रंथ…!
जाळलास या भुमीतला
विषम अन्यायकारक
अज्ञानी कुजकट
विचांरांचा गावगाडा,
असमान,हीनकस
अमानुष अर्थहीन
कोंडवाडे,
अनादीकाळाची
तोडुन बेडी,
दुबळ्या, गतगात्र
निर्विकार ,निशब्द
मनांना नवचेतना देत
साकारलीस नव
प्रकाश किरणे,
धर्ममार्तडांच्या विषवल्लीला
लाथ मारत,ठोकरलीस,
नाकारलीस अन
झिडकारलीस क्रृर
पिढ्यांनपिढ्यांची
गुलामगीरी अन्
घेवु दिलास
नव्या युगाचा
नवा श्वास, प्रबुद्ध
विज्ञानाचा, माणुसकीचा
समतेचा ,प्रगतीचा अन्
नवीन जगण्याची
अस्तित्वाची नवनिर्मितीची
प्रेरणा अखंडीत देणारा..

होय
आज इतिहासाच्या
पानापानात सोनेरी नोंद आहे

तुच मुक्त केलेस इथल्या स्रियांना,

धर्मचौकटीत बंद कडीकोट
गुलामांना अन उगारलीस
तुझी वज्र मुठ काळावर
धर्माच्या,वर्णाच्या अन् जातीच्या
नावावर भयगंड निर्मिणारा
मनु स्मृर्ती नामक भंपक
धर्मग्रंथाची राख केली अन्
मानवी स्वातंत्राचा घोष केला सर्वार्थाने..!
बा..!
विनम्र पणे
अभिवादन
करतोय..
नव्या श्वासाचे स्पंदने घेत..!
प्रमोद रा जाधव
www.ambedkaree.com

ओठात भीम ,पोटात भीम,
पुस्तकात भीम , विद्यापिठात भीम ,
नाही जगा होत….?
तुझा माझा रक्तातला भीम ..!,

भीम म्हणजे क्रांति ,भीम म्हणजे उत्क्रांति,
भीम म्हणजे गति ,भीम म्हणजे प्रगति ,
भीम म्हणजे नव्या जगण्याची निति ..!,

भीम म्हणजे विद्रोह ,भीम म्हणजे सत्याग्रह ,
भीम म्हणजे संघर्ष ,भीम म्हणजे उत्कर्ष ,
भीम म्हणजे मानवाच्या स्वभिमानाचा अर्थ ..!,

भीम म्हणजे माता ,भीम म्हणजे पिता ,
भीम म्हणजे एकता ,भीम म्हणजे समता ,
भीम म्हणजे हरलेल्या मनाना जिंकनारा विजेता …!,

भीम म्हणजे साधना ,भीम म्हणजे धारणा ,
भीम म्हणजे भावना ,भीम म्हणजे प्रेरणा ,
भीम म्हणजे तथागाथांची प्रबुद्ध करुना .!,

असा भीम ,भीम म्हणजे सर्वकाही,
सारा सारा भरलेला ,दुखी ,कमजोर खचलेल्या ,
मना मध्ये सुप्त पणे निजलेला!,

पुन्हा एकदा जगावावा रक्ता रक्तात पेठवावा…
निधड्या छातीत उभारावा ….!
नव्या जोमाने नव्या ताकतीने,
भीम ,
तुझा माझा सर्वांच्या रक्तातात जागवावा ..
भीम प्रणेता ..!
-प्रमोद रा .जाधव

बुद्ध धम्म दैववादाकडे झुकतॊ  आहे का ?

जगातील पहिला विश्वधर्म म्हणून बौद्ध धम्म  ओळखला जातो आज त्या बौद्ध धम्माचे  विचार आज कुठे तरी विसंगत झाल्यासारखे वाटतात त्यासाठी जेव्हा बुद्ध आणि त्यांचा धम्म हा  ग्रंथ वाचतो तेव्हा शंका येते ती त्यांच्या विचारात काही चूक  तर नाही ना पण नंतर असाही विचार येतो ज्या विद्वानाने २० वर्षे बुद्धाच्या शिकवणीचा अभ्यास केला आहे तो विद्वान चूक कशी करेल त्यांच्या काही निवडक गोष्टी पहिल्या तर बुद्धाचा खरा धर्म समजतो आपण बुद्ध धम्माचा थोडा सारांश पाहूया

प्रथम बुद्धाने जगाला काय सांगितले ?

बुद्ध म्हणतात हे जग नश्वर आहे आणि या सृष्टीचा कोणी वाली नाही  हि सृष्टी परिवर्तनातून घडली आहे  बुद्धाला सम्यक संबोधि प्राप्त झाल्यावर त्याला  ह्या जगात केवळ दुःख आहे अन मग त्यांनी त्या दुःखावर उपायही शोधला तथागतांनी जगाला चार आर्यसत्य सांगितली अन त्या आर्यसत्याचा अभ्यास केला तर बुद्धाचा धम्म हा एकमेव असा धम्म आहे जो चिरंतर टिकणारा आहे कारण उद्या या विज्ञानाने सिद्ध केल कि देव नावाची कोणतीच संकल्पना अस्तित्वात नाही तर इतर सार्या धर्माचा डोलारा गडगडून  जाईल पण बुद्ध धम्म मात्र आहे त्याच जागी राहील कारण बुद्ध ईश्वराचे अस्तित्व नाकारतो आता बुद्धाने ईश्वराला नाकारले पण आज बुध्द धम्मात ईश्वर आणले जातात पुनर्जन्म सांगितले जातात पण बुद्धाने पुनर्जन्म कोणाचा होतो हे सांगितले असताना त्यावर लोक दुर्लक्ष करताना दिसतात आज बुद्ध धम्मात अनेक अवतार कल्पना आली आहे पण बौध्द धम्म कित समाजाला आहे हे पाहणे आवश्यक आहे

१} ज्याला प्रतीत्य समुत्पाद समजला त्याला बौद्ध धम्म समजला

अ } भगवान बुद्धाचा धम्म विज्ञानवादी आहे

१ जगातील फक्त बौध्द धम्म वगळता बाकी सारे धर्म अंधश्रद्धेवर आधारित आहेत एकमेव भगवान बुद्धानेच आपल्या स्वयंसिद्ध ज्ञानाच्या बळावर जगाला अंध श्रद्धेतून काढणारा असा विज्ञानवादी बौद्ध धम्म सांगितला तथागतांचा जन्म इतर धर्माच्या धर्मसंस्थापकाप्रमाणे जनतेला अंध श्रद्धेत बुडवून ठेवण्यासाठी नव्हताच तर तो जनतेला सत्याचा प्रकाश दाखवण्यासाठी होता तो त्यांनी पूर्णपणे सत्यात उतरवला म्हणूनच इतिहासतज्ञांनी ऐतहासिक युग भगवान बुद्धाच्या जन्मापासून मानले आहे भगवान बुद्धाच्या जन्माअगोदरचा काळ हा ऐतिहासिक युगात मनाला जात नाही  २ भगवान बुद्धाने आपल्या धम्म उपदेशाच्या माध्यमातून जगाला ब्रह्मांडाची उत्पत्ती ते प्राणी उत्पत्ती पर्यंत संपूर्ण उपदेश निसर्गनियमांशी जुळणारे सांगितले सिद्धार्थाने सम्यक संबोधि प्राप्त करण्यासाठी एका पिंपळाचे झाड पाहून त्याखाली त्यांनी संबोधि प्राप्त करण्याचे योजिले कारण पिंपळ हा २४ तास प्राणवायू सोडत असतो यावरून बुद्धाचा विज्ञानवादी दृष्टीकोन दिसून येतो  ३ ज्यावेळी बुद्धाना सम्यक संबोधि प्राप्त झाली तेव्हा त्यांना ब्रह्मांडाची प्राण्याची उत्पत्ती कशी झाली असाव याचा बोध झाला त्यावर त्यांनी चिंतन करून प्रतीत्य समुत्पाद  सिद्धांताला जन्मास घातले  ४ भगवान बुद्धांनी सांगतलेल्या तत्वज्ञानात प्रतीत्य समुत्पाद  सिद्धांत हे मुख्य आणि एकमेव सूत्र आहे महापरीनिब्बान सुत्त  {दिघनिकाय २२} महाहत्थिपदोपद {मज्जिम निकाय १९-२}या सूत्रात सांगितला आहे प्रतीत्य समुत्पाद  हे सूत्र भगवंतांच्या प्रवचनात विविध गोष्टींचे स्पष्टीकरण करते भगवन बुद्धांनी हा प्रतीत्य समुत्पाद  सिद्धांत मांडला नसता तर आज जगाला सृष्टीची निर्मिती कशी झाली हे समजले नसते भगवंत म्हणतात ज्याला हा सिद्धांत समजला त्याला माझा धम्म समाजाला आणि ज्याला  हा सिद्धांत समाजाला नाही त्याला माझा धम्म समजणार नाही ५ प्रतीत्य समुत्पाद सिद्धांताचे ज्ञान बौद्ध धम्माच्या अभिधम्म पिटकामधील पट्ठाण ग्रंथात अतिशय सविस्तरपणे समजावून सांगण्यात आले आहे हा ग्रंथ संक्षिप्त करूनही आज सहा हजार पुष्टांचा  आहे यात हेतू निर्मितीचे २४ प्रत्यत सांगितले गेलेत कोणत्याही हेतूपासून उत्पत्तीच्या प्रक्रियेला सुरुवात होते जर हेतू पासून उत्पन्न धम्माची {कार्याची } उत्पत्ती आणि निरोधला समजने निर्वाणाला समजणे आणि बौद्ध धम्माच्या मुल सिद्धांताला समजणे त्याची व्याख्या समजून घेण्यासाठी या ग्रंथाचे अध्यायन अत्यावश्यक होवून बसते ब्रह्मांडाच्या निर्मितीचा सूत्रबद्ध वैज्ञानिक लेखाजोखा म्हणजे हा ग्रंथ आहे  ६ पट्ठाण नामक प्रकरणाचा जो उपदेश भगवंतानी दिला आहे तो परिपूर्ण अशी देशना आहे   पट्ठाण हि महत्वपूर्ण बुद्ध तत्त्वज्ञानाची खरी कसोटी आहे

याच्या अभ्यासाने नित्य नित्यवाद आणि नित्य पदार्थांचे विद्वान या नित्यवादाचि साथ सोडतात भगवन बुद्धाच्या धम्मात आत्मा ईश्वर किंवा परमात्म्यासाठी कोणतेही अन कुठलेही स्थान राखून ठेवलेले नाही तरीही बुद्ध पुनर्जन्म सांगतात ते कोणाचा कुशल कर्माचा हा जन्म काही मनुष्याच्या दुसर्या जन्मात होतो असे नाही मनुष्याच्या त्याच  जन्मात होत असतो भगवन बुद्धाच्या या ग्रंथाचा अभ्यास करून जगाला सापेक्षवाद  सिद्धांत सांगणारे वैज्ञानिक अल्बर्ट आईनस्टाइन म्हणतात  आधुनिक विज्ञान युगाला धर्माची गरज उरणार नाही पण जगात जर कोणता धर्म टिकणार असेल तर तो बौद्ध धम्म आहे कारण एकमेव हाच धम्म आहे जो विज्ञानाच्या कसोटींवर  पूर्णपणे उतरतो

भगवान तथागताने मानसिक आणि भौतिक जगात   जरी कोणत्याही निर्माण   कर्त्याला पाहिल नाही पण  पहिला कोणत्याही ऋतूधरी वरुणस पहिले नाही पण  स्वतः  ऋतूच्या नियमाना अवश्य पाहिले  १० प्रतीत्य समुत्पाद  हा तो सखोल आणि सगळ्या ब्रह्मांडाच्या उत्पत्तीचा एकमेव सिद्धांत आहेहा कोरा मनगढंत दार्शनिक सिद्धांत नाही ह सम्यक सम्बुद्धाची प्रत्यक्ष अनुभूती आहे हा कोरा दार्शनिक सिद्धांत असता तर तथागताला उपदेश करायची काहीच गरज नव्हती पण तथागत करुणेचे महासागर आहेत म्हणून त्यांना इतर दार्शानिकांच्या समकोटीचे बनण्याची गरज नव्हती  ११ भगवान बुद्धाच्या रूपाने मानवतेला आधार मिळालेला आहे प्रतीत्य समुत्पाद सिद्धांताच्या रूपाने तथागताच्या करुणेचा ज्ञानमय परिणाम जगाला दिसून आला सत्व जग दुःखाच्या चक्रात चक्रिभुत झालेले तथागताने पहिले संपूर्ण जगात शोक रडणे दुःख आणि उदासीन जरा आणि मरण त्यांनी आपल्या बुद्ध नेत्राने पहिले या सर्व दुःखाचे मुल कारण आहे जन्म जन्माचे कारण भव भवाचे  कारण उपादान उपादानाचे कारण तृष्णा तृष्णेचे कारण वेदना वेदनेचे कारण स्पर्श स्पर्शाचे कारण सळायतन  सलायतनचे कारण नामरूप नामरूपाचे कारण विज्ञान विज्ञानाचे कारण संस्कार संस्काराचे कारण अविद्या आहे   १२ अविद्या आणि तृष्णेच्या संचालित भवचक्रात सापडलेल्या प्राण्यांना आरंभाची  जाणीव होत नाही पण हे निश्चित आहे कि आवागमनाच्या चक्राला अविद्याच गतिमान करते पण संस्काराचा निरोध केला तर मत्र्न संस्काराचा निरोध होईलच संस्काराचा निरोध केला तर विज्ञानाचा निरोध होईल विज्ञानाच्या निरोध केला तर नामरूपाचा निरोध होईल नामरूपाच्या निरोधने सलायतनचा निरोध होईल सलायतनाच्या निरोधने स्पर्शाचा निरोध होईल स्पर्शाच्या निरोधने वेदनेचा निरोध होईल वेदनेच्या निरोधने तृष्णेचा निरोध होईल तृष्णेच्या निरोधने उपादानाचा निरोध होईल उपादानाच्या निरोधने भवाचा  निरोध होईल भवाच्या निरोधने जातीचा निरोध होईल जातीचा निरोध झाला तर म्हातारपण मृत्यू शोक रडणे दुःख मानसिक कष्ट आणि दुःख समूहाचाच निरोध होईल हे तथागतांचे प्रतीत्य समुत्पाद  उद्गार आहेत दुःखाचे आवागमन आणि अत्संगमता सहेतुपुर्वक दाखविण्यासाठीच तथागताने करुणापुर्वक उपदेश दिला   १३ अभिधम्मात लोभ द्वेष मोह आणि त्याच्या विरुद्ध अलोभ अद्वेश आणि अमोह ह्या पदार्थाचे मुल कारण हेतू म्हणतात ह्यातून पहिले तन हे कर्मविपाकाच्या दृष्टीने अकुशल आहेत आणि दुसरे तीन हे कर्मविपाकाच्या दृष्टीने कुशल आहेत ह्या ज्या काही कुशल आणि अकुशल अवस्था मानसिक किंवा भौतीक जगात असतात त्यांचे मुल आधार किंवा अकुशल धम्मच  आहेत त्यांचे मुल आधार किंवा हेतूची उपस्तिथि किंवा अनुपस्थिती निर्भर करते १४ एकंदर मानवी जीवनाच्या उगमाचा  विचार केला तर अविद्या किंवा अज्ञान आणि यापासून उदभावणारी तृष्णा हीच दुःखाची मुल करणे आहेत अविद्याचा नाश करण्यासाठी भगवानने अष्टांग मार्गाचा उपदेश केलेला आहे तो म्हणजे सम्यक दृष्टी सम्यक संकल्प सम्यक वाचा सम्यक कर्मात सम्यक आजीविका सम्यक व्यायाम सम्यक स्मृती सम्यक समाधी हाच तो अष्टांग मार्ग आहे

२} सम्यक दृष्टीमुळे प्रतीत्य समुत्पाद  सिद्धांत समजतो

१ सम्यक दृष्टीने अविद्यच अज्ञांचा नाश होतो भगवंताच्या आर्य अष्टांगिक मार्गातील सर्वात महत्वाचा मार्ग म्हणजे सम्यक दृष्टी होय अविद्येचा नाश हाच सम्यक दृष्टीचा मुल हेतू आहे हि मिथ्या दृष्टीने अगदी उलट असते दुःखाचे अतित्व आणि दुःख निरोधाचा मार्ग हि उदात्त तत्वे न समजने  म्हणजे अविद्या होय स्वतंत्र मन आणि स्वतंत्र विचार हे सम्यक दृष्टी प्राप्त करण्यासाठी आवश्यक आहेत सम्यक दृष्टी सम्यक संकल्प सम्यक वाचा सम्यक कर्मात सम्यक आजीविका सम्यक व्यायाम सम्यक स्मृती अन सम्यक समाधी हा अष्टांग मार्ग उपयोगाचा आहे   २ प्रतीत्य समुत्पाद  हा ब्रह्मांड उत्पत्तीचा सिद्धांत पूर्णपणे समजून घेण्यासाठी सम्यक दृष्टी किती आवश्यक आहे हे आपल्याला लक्षात येईल सम्यक दृष्टी प्राप्त करण्यासाठी मिथ्या दृष्टीचा नाश करणे आवश्यक आहे मिथ्या दृष्टीचा नाश  करण्यासाठी मिथ्या गोष्टीच्या त्याग करणे आवश्यक आहे

३} दैवी चमत्कृती वर विश्वास ठेवणे म्हणजे मिथ्या दृष्टी

१ एखादी आकस्मित आणि आश्चर्यकारक गोष्ट घडली कि मिथ्या दृष्टी असलेली व्यक्ती त्या गोष्टीचा सबंध ईश्वरीय चमत्काराशि जोडतो यावर भगवान बुद्धाने म्हटले आहे कि प्रत्येक घटनेला कारण असते एवढेच नव्हे मटार प्रत्येक कारण हेदेखील प्राकृतिक कारणांचा परिणाम आहे  २ मनुष्य हा काळ प्रकृती आकस्मिकता ईश्वर दैव आणि अनिर्वाय आवश्यकता यांच्या हातातील बाहुले आहे काय  ३ जर मनुष्य स्वतंत्र नाही तर मानवच्या अतित्वचे प्रयोजन काय तो जर दैवी चमत्कृती वर विश्वास ठेवू लागला तर त्याच्या बुद्धीचा उपयोग काय  ४ मनुष्य जर आपल्या बुद्धीचा उपयोग स्वतंत्रपणे करीत करीत असेल तर प्रत्येक घटनेला मानवी किंवा प्राकृतिक कारण असले पाहिजे ज्या घटनेचा दैवी चमत्कृत उगम असणे शक्य नाही असा विचार तो  करील { ज्याच्या अस्तित्वाबद्दल शंका आहे तर दैव नशीब भाग्य कुठले }  ५ कदाचित हे संभवनीय आहे कि घटनेचे वास्तविक वास्तविक कारण सापडत नसेल परंतु माणूस बुद्धिमान असेल तर कधीतरी एके दिवशी ते कारण त्याला सापडल्याशिवाय राहणार नाही  ६ दैवी  चमत्कृती च्या खंडन करण्यामुळे माणूस बुद्धिवादी बनतो तो सत्याचा शोध लावण्यासाठी कटिबद्ध होतो  ७ माणसाच्या शोध करण्याच्या प्रवृत्तीने आड भ्रामक समजुती येतात त्याचे उगमस्थान नष्ट केले पाहिजे तर दैवी चमत्कृती वर विश्वास ठेवणार नाही ८ यालाच भगवान बुद्धाचा कम्म सिद्धांत अथवा हेतुवाद म्हणतात हा हेतुवाद बुद्ध धम्माचा मुख्य सिद्धांत आहे तो बुद्धिवाद शिकवतो आणि  बुद्ध धम्म बुद्धी वादापेक्षा वेगळा नाही दैवी चमत्कृती वर विश्वास हा सम्यक दृष्टीला निब्बाण  प्राप्त करण्याचा मार्गातील अडथळा आहे

३} ईश्वरावर विश्वास म्हणजे मिथ्या दृष्टी होय

१ ब्राह्मणी धर्मात जग हे ईश्वराने निर्माण केल्याचे म्हटले आहे याच काल्पनिक ईश्वराला प्रजापती महाब्रह्मा इत्यादी काल्पनिक नावे दिलेली आहेत  २ हा ईश्वर कोण आहे आणि तो कसा अस्तित्वात आला या प्रश्नाला ब्राह्मणी धर्म ग्रंथात उत्तर नाही   ३  जे लोक ईश्वरावर विश्वास ठेवतात ते त्या तथाकथित ईश्वराचे वर्णन सर्व शक्तिमान सर्वव्यापक आणि सर्वज्ञ असे करतात   ४ भगवान बुद्धाने ईश्वराच्या अस्तित्वाचा अजिबात स्वीकार केलेला नाही त्याचे कारण असे   अ } ईश्वराला कोणी पहिले नाही लोक फक्त ईश्वराबद्दल बोलतात ईश्वर अज्ञात असून अदृश्य आहे असे ते मानतात कारण त्यांना प्रवचनामधुन अन कथांमधून ते सांगण्यात आले आहे

ब } कोणी हि असे सिद्ध करू शकलात नाहीत कि ईश्वराने हे जग निर्माण केले आहे आणि हे जग रचले आहे हे जग रचले नसून विकास पावले आहे

क } भगवान बुद्ध म्हणतात कि ईश्वराधीन धर्म कल्पनेवर आधारित आहे म्हणून ते धर्म काहीच उपयोगाचे नाहीत यामुळे भ्रामक समजुती निर्माण होतात

ड } भगवान बुद्धाने ईश्वराच्या अस्तित्वाचा सिद्धांत अमान्य केला आहे कारण ईश्वराच्या अस्तित्वाचा सिद्धांत सत्यावर आधारलेला नाही

इ } हा विचार भगवान बुद्धाने वशिष्ट आणि भारतद्वाज या दोन ब्राह्मणा बरोबर झालेल्या संभाषण  मधून मांडलेला आहे

ई } भगवान बुद्ध वशिष्ट ला म्हणाले वासेष्ट या तीन हि वेद जाणणाऱ्या ब्राह्मनापैकी  एकाने तरी ब्रह्माचे साक्षात दर्शन घेतले आहे काय त्यावर वशिष्ट हि नाही म्हणून उत्तर देतात

तथागत बुद्धांनी काही महत्वाच्या प्रश्न उपस्थित केलबुद्ध वाशिष्टाला  विचारतात कि प्रथम जन्मास येणारा प्राणी म्हणतो कि मी ब्रह्म आहे विजेता आहे सर्व जाणणारा आहे सर्वाधिकारी आहे मालक आहे निर्माता आहे रचयता आहे मीच माझा स्वामी आहे आणि जे हयात आहे आणि पुढे होणारे आहेत त्यांचा मी पिता आहे माझ्यापासून हे सर्व प्राणी जन्मास आले आहेत याचा अर्थ असा कि जे प्राणी आज आहेत आणि भविष्यात अजे प्राणी होणार आहेत त्यांचा पिता ब्रह्म आहे का आणि  तुझे म्हणणे असे आहे  का कि पूज्य विजेता अपरभुत जे आहेत यांचा जनक ज्याच्यामुळे सार्याची उत्पत्ती झाले  आहे असा जो ब्रह्म तो स्थायी आहे सतत राहणारा आहे नित्य आहे अपरिवर्तन शील आहे तो अनंतकाळ टिकणारा आहे तर मग त्या ब्रह्माने निर्माण केलेलं आम्ही इहलोकी येवून अस्थायी अनित्य आणि परिवर्तनशील अल्पजीवी  मरणधर्मी कसे झालो ?

तथागत म्हणतात कि जर ईश्वर शिवस्वरूप आहे तर माणसे  खुनी चोर व्यभिचारी खोटे बोलणारी निंदक बकवास  करणारी लोभी द्वेषी विकृत अश का होतात यांचे कारणही ईश्वराच असलापाहिजे शिवस्वरूप ईश्वर आपल्या लेकरांना दुर्गुणी का होवू देतो जर कुणी महान सृष्टीकर्ता असेल आणि न्यायी दयाळू असेल तर मग जगात इतका अन्याय  का फैलावतो ज्याला दृष्टी आहे त्याला सभोवतालचे किळसवाणे दृश्ये दृष्टीस नाही का पडत ब्रह्म आपली रचना का सुधारत नाही जिला मर्यादा नाही अशी त्याची शक्ती व्यापक असेल तर  त्याचे हात कल्याणकारी काम करण्यासाठी का सरसावत नाही त्याने निर्माण केलेली पृथ्वी आज दुःखात क आहे  तो सर्वाना सुख  का देत नाही अफरातफरी चोरी अज्ञान का फैलावतो सत्यावर असत्य का मात करते सत्य आणि न्याय पराभूत का होतात मश्यपते अन्यायाला आश्रय देण्यासाठी जग निर्माण करणारा तुमचा ब्रह्मा अन्यायी ठरतो भगवान बुद्ध धार्मिक क्रया करण्याच्या विरोधी होते ते याच्याविरोधात असल्याचे कारण म्हणजे क्रियाकलाप भरमक समजुतीचे भांडारच असते भ्रामक समजुती ह्या अष्टांग मार्गातील जे महत्वाचे तत्व संम दिठ्ठी  हिच्या त्या शत्रू आहेत

४ } ईश्वरावर विश्वास ठेवणे हि भयानक गोष्ट आहे

१ ईश्वरावरील विश्वास हा पूजा आणि प्रार्थना ह्यांच्या उत्पादक आहे पूजा आणि प्रार्थना यांच्या आवश्यकतेमधून पुरोहितपद निर्माण होते कारण पुरोहित हा असा दृष्ट बुद्धी आहे कि तो सर्व प्रकारच्या खुल्या समजुती निर्माण  करतो आणि त्यामुळे सम्यक दृष्टी चा विकास होणे अशक्य होते  २ भगवान बुद्धाजवल ईश्वराच्या अस्तित्वाला मारक असा विचार होता तो निःसंदेह देवावरील विश्वासाने खंडन करणारा आहे हा विचार प्रतीत्य समुत्पाद या सिद्धांतात अंतर्भूत आहे  ३ ह्या महत्वाच्या सिद्धांतानुसार ईश्वर आहे किंवा नाही हा प्रश्न महत्वाचा नाही त्याचप्रमाणे ईश्वराने हि सृष्टी बनवली  किंवा नाही हाही  मुख्य प्रश्न नाही खरा प्रश्न आहे निर्मात्याने सृष्टी निर्माण केली कशी   ४ महत्वाचा प्रश्न असा कि सृष्टी ईश्वराने भवपासून  निर्माण केली कि अभव पासून केली   ५ काहीतरी हे काहीच नाही मधून उत्पन्न केले  गेले यावर विश्वास ठेवता येत नाही  ६ तथाकथित ईश्वराने काहीतरी  हे काही नाही मधून निर्माण केले असे म्हटले तर ज्या काहीतरी मधून जे नवे निर्माण केले ते निर्मितीपुर्वीच अस्तित्वात असले पाहिजे म्हणून ईश्वराला त्याच्या पूर्वीच अस्तित्वात असलेल्या काही तरी चा निर्माता म्हणता येत नाही  ७ जर ईश्वराने काही वस्तू निर्माण केले असेल तर ईश्वर निर्माता अथवा आदिकारण म्हणता येणार नाही {जशे ब्रह्मा अस्तित्वात येण्याच्या पूर्वी तो संपूर्ण पाण्याने भरलेल्या ब्रह्मांडातील अंड्यात होता आणि एक हजार वर्षाने इतर देवता बरोबर अंडे फोडून बाहेर आला असा वैदिक ब्राह्मण धर्माचा सिद्धांत आहे पण ब्रह्मांड भरून पाणी आणि त्यातील अंडे या गोष्टी अगोदरच अस्तित्वात होत्या म्हणून ब्रह्मा सृष्टी निर्मितीचे कारण अशुच शकत नाही } ८ ईश्वर हा संपूर्ण सृष्टीचा निर्माता आहे हा विश्वास तर्कदुष्ट असल्यामुळे तो अधर्म आहे ती मिथ्यादृष्टी आहे हा विश्वास केवळ असल्याचा विश्वास ठरतो

५} आत्म्यावरील विश्वास  हा अधर्म आहे

१ भगवान बुद्धाने म्हटले आहे कि आत्म्यावर आधारलेला धर्म हा कल्पनेवर आधारलेला धर्म आहे  २ आत्म्याला कोणीही पहिले नाही किंवा त्याच्याशी कुणी संभाषण केले नाही आत्मा हि गोष्टी अज्ञात आणि अदृश्य आहे  ३ जी गोष्ट वास्तव आहे ती आत्मा नसून मन आहे मन हे आत्म्यापासून वेगळे आहे तथागत म्हणतात कि आत्म्यावर विश्वास ठेवणे काहीच उपयोगाचे नाही म्हणून आत्म्यावर आधारलेला धर्म आपल्या उपयोगाचा नाही   ४ असा धर्म केवळ भ्रामक समजुतीचा जनक ठरतो   ५ भगवान बुद्ध आत्म्यावर विश्वास ठेवीत नाहीत आत्म्या सबंधी त्यांच्या सिद्धांताला अनात्मवाद म्हणतात  ६ आत्म्याच्या बाबतीत भगवन बुद्धाचे असे मत होते कि देवाच्या अस्तित्वावरील विश्वास सम्यक दृष्टीला जेवढा बाधक आहे तेवढाच आत्म्यावरील विश्वास बाधक आहे  ७ देवाच्या अस्तित्वावरील विश्वास ज्याप्रमाणे भ्रामक समजुती निर्माण करतो त्याच प्रमाणे आत्म्याच्या अस्तित्वावरील विश्वास भ्रामक समजुतीनं कारणीभूत होतो तथागतांच्या मते आत्म्याचा अस्तित्वावरील विश्वास हा देवाच्या वरील विश्वासापेक्षा भयंकर आहे कारण त्यामुळे पुरोहित वर्ग निर्माण होतो भ्रामक होतो भ्रामक समजुतीचे पेव फुटतात एवढेच नव्हे तर तो पुरोहित वर्गाला माणसाच्या जन्मापासून मृत्युपर्यंत सत्ता गाजवण्याचा अधिकारच बहाल करतो  ८ आत्म्याविरुद्ध भगवान बुद्धाने अगदी खास अशी खंडन कारक विचारसरणी मांडली  आहे भगवान बुधाने आत्म्याला वेगळे असे अस्तित्व स्थापन करणाऱ्या सिद्धांता विरुद्ध आपला नामरूप सिद्धांत मांडला  ९ नामरूप हि प्राण्याच्या सामुहिक संज्ञा  आहे १० भगवान बुद्धाच्या मतानुसार प्राणी काही भौतिक तत्वे आणि मानसिक तत्वे यांच्या मिश्रणाचा परिणाम आहे या भौतिक तत्वांना स्कंध म्हणतात  ११ रुपस्कंध हे प्राधान्याने पृथ्वी जल वायू आणि तेज या चार तत्वांचा परिणाम आहे हे स्कंध रूप अथवा शरीराचे घटक आहेत १२ रूपस्कंधा शिवाय नामस्कंध हि एक गोष्ट आहे तेही प्राण्याच्या रचनेचे घटक आहेत या नामस्कंधाला विज्ञान किंवा चेतना असे म्हणतात या नामस्कंधात तीन मानसिक तत्वे आहेत ती म्हणजे वेदना { सहा इंद्रियांच्या त्यांच्या त्यांच्या विषयाशी संपर्क झाल्यामुळे होणारी अनुभूती } संज्ञा  आणि संस्कार  चेतना या तीन नामस्कंधात समाविष्ट केले जाते आधुनिक मानसशास्त्रज्ञ कदाचित असे म्हणेल कि विज्ञान हाच मानसिक क्रियांचा मुल स्त्रोत आहे विज्ञान कोणत्याही प्राण्यांचा केंद्रबिंदू आहे

१३ पृथ्वी जल तेज आणि वायू या चार तत्वांच्या मिश्रणातून विज्ञान उत्पन्न होते या सिद्धांतावर आक्षेप घेणाऱ्या तथागत बुद्धाने स्पष्टपणे उत्तर दले आहे कि जेथे  शरीर अथवा रूप काया आहे तेथे त्याच्यासह नामकाया हि राहत असते

१४ यावर आधुनिक विज्ञानातील  एक उदाहरण देत येईल जेथे विद्युत क्षेत्र असते तेथे त्याच्यासह आकर्षण क्षेत्र हि असतेच हे आकर्षण क्षेत्र कसे निर्माण झाले हे कोणालाही माहित नाही परंतु ते नेहमी विद्युत क्षेत्राबरोबर असते

१५ शरीर आणि विज्ञान यांच्यात याच प्रकारचा सबंध आहे असे म्हणता येते

१६ जेव्हा विज्ञानाचा { चित्त आणि चेतना } उदय होतो तेव्हा मनुष्य जीवित प्राणी बनतो म्हणून विज्ञान हे मानव जीवनातील मुख्य वस्तू आहे

१७ यावरून स्पष्ट होते कि प्राणी  जेवढी क्रिया करतो ती सर्व विज्ञानाच्या द्वारा अथवा त्याचा परिणाम म्हणून करतो

१८ भगवान बुद्ध आत्मा मानणार्यांना असा प्रश्न करायचे कि आत्म्याने करावयाचे कोणते कार्य आहे ? आत्म्याची म्हणून जी कार्ये मानली जातात ती सर्व विज्ञानाद्वारे च होत असतात

१९ आत्मा मानणाऱ्या च्या धर्मग्रंथात असे म्हटले आहे कि पुरुषाच्या शुक्राणू आणि स्त्रीचे अंडानु यांच्या संयोगाने स्त्रीच्या गर्भाशयात शरीर निर्माण होते आणि नंतर बाहेरून गर्भाशयात आत्मा प्रवेश करतो हा अत्मावाद्यांचा सिद्धांत बुद्धी संगत  तर्क संगत  आणि विज्ञान संगत  आहे का ? भगवान बुद्धाने हा सिद्धांत अमान्य केला आहे

२० भगवान बुद्ध म्हणतात कि नुसत्या स्त्री पुरुषाच्या मिलनाने शरीर निर्माण होत नाही तर त्याबरोबर तिसरी घटना घडते त्याला च्युतिचित्त { deceased  conciousness } असे म्हटले जाते

२१ मृत्युच्या वेळी शरीर जे चित्त सोडते तेच च्युती चित्त होय आणि हे सूक्ष्म कानाच्या रुपात  असते आणि हे चित्त शरीर संपादन करण्यासाठी तरंगाच्या रुपात फिरत असते जे खालीवर फिरत असते त्यालाच विज्ञान असे म्हणतात आणि हे च्युतिचित्त  कोणत्याही प्राण्याचे असू शकते  त्यामुळे काही लोकांचा गैरसमज होवू  हे चित्त आहे तर त्यालाच आत्मा  कशावरून म्हणत नसेल तर त्यांसाठी आत्मा हि  विधान  फक्त मानव प्राण्यासाठी आहे कोणत्याही प्राण्यासाठी नाही

२२ भगवान बुद्ध म्हणतात कि च्युतिचित्त हे ;देखील तृष्णा युक्त असते  शुक्राणू अंडानु आणि च्युतिचित्त कार्यरत होते या तृष्णे मुले च्युतीचीत्ताचा शुक्राणू आणि अंडानु यांच्याबरोबर संयोग होतो म्हणजे शरीराची निर्मिती होते त्याच वेळी त्या शरीरात चेतना निर्माण होते आणि या गोष्टी एकाच वेळी घडून येतात आणि त्यावेळी या च्युतीचीत्ताचा  अंत होतो या सार्या प्रक्रियेला निषेचन {fertilization }म्हणतात

२३  याला बीजाचे उदाहरण देत येत माती आणि पाणी यांच्या सहयोगाने बीज अंकुरले जाते त्याचे रोपटे बनते पण बीज मारून जाते म्हणजेच बीज पाणी आणि माती या तिन्हीच्या संयोगानेच निषेचन  बनतो जसे अंकुराला जन्म देवून बीज मारून जाते त्याच प्रमाणे शुक्राणू आणि अंडाणु आणि च्युतिचित्त यांच्या एकत्र येण्याने जीव निर्माण होतो आणि बीजाप्रमाणे नंतर च्युतिचित्त मरून  जाते च्युतिचित्तचे कामही बीजाप्रमाणे संपून जाते

जीवन विज्ञानाचे वरील विश्लेषण  अडीच हजार वर्षापूर्वी करून सांगणारे भगवन बुद्ध वैज्ञानिक विचारांचे आद्य जनक आणि जगातील पहिला वैज्ञानिक या नामाभिधानास सूर्याप्रमाणे शोभून दिसतात

२४ ब्रह्मांड निर्मिती आणि जीव निर्मितीचेच ज्ञान भगवान बुद्धाच्या प्रतीत्य समुत्पाद  या जगप्रसिद्ध सिद्धांतात काठोकाठ भरलेले आहे प्रतीत्य म्हणजे कारण असल्यामुळेच समुत्पाद  म्हणजे कार्य उत्पन्न होते म्हणजेच कारणामुळेच कार्य ब घडून येते यालाच कार्यकारणभाव असेही म्हणतात कारण आणि कार्याची अशीच शृंखला असते उर्जा आणि सोबत असलेली चेतना हे मुल कारण असल्यामुळेच ब्रह्मांड आणि जीवसृष्टी  अस्तित्वात आली भगवान बुद्ध उर्जेला अनंत आणि चेतनेला जाणीव असे म्हणतात उर्जा अमर असलेले अविनाशी तत्व आहे ऊर्जेपासून जशी ब्रह्मांडाची उत्पत्ती होवून त्याचा विकासझाला आहे तसेच ब्रह्मांडामधील प्रत्येक गोष्टीची उत्पत्ती झाली सृष्टीत  कारणाशिवाय काहीच घडू शकत नाही निर्माण होणार्या प्रत्येक कार्याला कारण प्रत्यय किंवा हेतू असतोच हेतू जर नष्ट झाला तर उत्पत्ती हि नष्ट  होताना वाटते पण जगात [पूर्णपणे काहीच नष्ट होत नाही तर एवढेच म्हणता येते कि ते अनित्य आणि परिवर्तनशील आहे  कोणत्याही उत्पत्तीत कोणत्याही तथाकथित ईश्वराचा सहभाग दाखविणे एक  कल्पना आहे ऋग्वेद ईश्वराचे अस्तित्व नाकारतो हे  घ्यावे

२५ प्रतीत्य समुत्पाद  म्हणजे प्रत्येक उत्पत्तीचा सिद्धांत होय अभिधम्म पिटकाच्या पट्ठाण या अजूनही सहा हजार पृष्ठे पृष्ठे  ग्रंथात भगवान बुद्धाचा सूक्ष्म आणि सविस्तरपणे  सांगितलेला समुत्पाद  सिद्धांत हा बुद्धाला जगातील पहिला वैज्ञानिक म्हणून गौरविन्यास परिपूर्ण आहे

आता आपण जर हा सिद्धांत पाहिल्यावर मग आता ईश्वराचे अस्तित्व मानायचे का आपण  बुद्धाच्या सिद्धांतानुसार जर चालायचे म्हटले तर आम्हाला प्रथम प्रतीत्य समुत्पाद  हा सिद्धांत  तरच आपण सारे बुद्ध तत्वज्ञान जणू शकतो आणि बाबासाहेबांनी नेमका हाच सिद्धांत गृहीत धरून जगासमोर खरा बुद्ध मांडला पण लोकांनी त्यांना आंबेडकरांचा बुद्ध म्हणून  म्हटले  दुःखाची बाब आहे आज बौद्ध लोक दैववादाकडे  झुकले आहेत बुद्धाचे सोडा यांनी बाबासाहेबा सुद्धा नाही सोडलं काय म्हणतात  दरदिवशी भीम स्तुती गातो काय म्हणतो दिव्यप्रभ रत्न तू साधू वरदान तू आद्य कुल भुष तू भीमराजा हे तू

आता मला सांगा बाबासाहेब हे कोणत्याही दिव्य रत्ना पेक्षा कमी नाहीतच आणि त्यांना साधू वरदान तू साधूने वरदान दिले नसते तर बाबासाहेब जन्माला आलेच नसते का भिमाई ला जी १३ अपत्ये पहिली झाली त्यांना का नः साधूने वरदान दिले म्हणजे कोनेकरुन यांनी बाबासाहेबांचेही  चारित्र्य दैव वादी  केले दुसरीकडे छत्रपती शिवराय त्यांच्या आयुष्यात भवानी ला आणले भवानीने त्यांना तलवार  दिली नसती तर राजे पराक्रम करूच शकले नसते का हा दैववाद आहे आता बुद्धालाही त्या दैव वादाकडे झुकवले बुद्धाने ईश्वराचे अतित्व नाकारत असताना बुद्ध चारित्र्यात कथा काय बुद्ध हे २८ वे बुद्ध आहेत त्यांच्यापूर्वी २७ बुद्ध होवून गेले आणि २९ बुद्ध  नाव मैत्रेय बुद्ध आहे आता कोणाच्या घरात जन्माला येणार आहे हे मात्र सांगत नाही आणि  जर बुद्ध अवतार घेत असतील तर विष्णू का नाही घेवू शकत का हिंदूंचे देवही अवतार घेवू शकतात ना मग त्यांना  दोष का देतात बौद्ध लोक हा प्रश्न  आहे बुद्धाने स्वताला अवतारी पुरुष मानले नसताना त्यांच्या चारित्र्यात २७ बुद्ध झाल्याचे सांगण्यात येते बुद्ध वंश आहे  सांगण्यात येते असे का होते त्यालाही कारण आहे बुद्ध धम्माच्या संघात जे ब्राह्मण भिक्षु झाले त्यांचा हा प्रताप आहे हे मानावेच लागते कारण सत्याची शोध करण्यासाठी बुद्धाने अतिपरिश्रम घेतले आणि शेवटी त्यांच्या निर्वाणा नंतर मात्र त्यांना अवतारी पुरुष दाखवण्यात आले असे का झाले  याचे उत्तर बौद्ध लोक देत नाहीत कसे उत्तर देणार मानायचं तरी कस बुद्धाने अवतार घेतले आता बाकीच्या बुद्धांनी कोणत्या देशात अवतार घेतले असतील हे नक्की सांगता  येणार नाही किती भयानक गोष्ट आहे जेव्हा स्वत बुद्ध म्हणतात कि मी मानवाच्या पोटी जन्माला आलो आहे माझे मत पिता प्राकृत आहेत तरीही बुद्धाच्या कथेत  सुमेध बोधिसत्व आले म्हणाले मला शेवटचा जन्म तुझ्या पोटी घ्यायच्या आहे असे महामाया यांना म्हणतात आणि आमचा बौद्ध लोक म्हणतात कि अजून एक बुद्ध जन्मास येणार आहे जसा  विष्णूचा १० वा अवतार जन्माला येणार आहे जसे ख्रिस्त्यांचा देवाचे राज्य येणार आहे तसे बौद्ध हि म्हणतात आमचा मैत्रेय बुद्ध जन्मला येणार आहे

आपण बुद्धाचे सारे सिद्धांत पाहूया मग ठरवू कि काय खरच बुद्ध अवतारी आहे कि नाही ते  एक तर  पहिला प्रतीत्य समुत्पाद  सिद्धांत काय आहे ते आता दुसरा पाहू कम्म सिद्धांत काय आहे तो

भगवान बुद्धाचा कर्म{कम्म } सिद्धांत

१}चांगल्या कर्मासाठी नैतिकतेची आवश्यकता

१ वैदिक धर्मातील सर्वश्रेष्ठ आणि सर्वात जुना ग्रंथ ऋग्वेद नैतिकतेबद्दल काहीच सांगण्यात आलेले नाही पण अनैतिकता मात्र ओसंडून वाहत आहे ज्या धर्मग्रंथात नैतिक आचरणाच्या कथा किंवा उदाहरणे नसतील नैतिकते विषयी मार्गदर्शन नसेल तर धर्मातील जनतेने कोणाकडे पाहायचे / ऋग्वेदात नैतिकतेचा अभाव असला तरी दारू पिणे गुरढोरा चे येथेच्छ मांस खाणे कोणत्याही स्त्रीशी संभोग करणे याबाबतीत मात्र ऋग्वेदरुपी महासागर तुडुंब भरला आहे

२ म्हणूनच वेदविशयि आपले मत व्यक्त करताना भगवान बुद्धाने म्हटले आहे मानवाच्या नैतिक उत्थानाकरिता  वेद कुचकामी आहेत वेद हे ओसाड वाळवंट  आणि पथहिन जंगल आहे

३ अनैतिकतेच्या संबंधाने विष्णू देवतेचे नाव सर्वात वर आहे विष्णूने बहुजन राजा बळी चे राज्य कपटाने बळकावून त्याचा वध केला मुलनिवाशी राजा जालंधर रूप घेवून जालंधर पत्नी तारा चे सतीत्व नष्ट केले शिवाने मोहिनीच्या मागे लागून वीर्य स्खलन केले ब्रह्माने मुलीशी अनैतिक कर्म केल्यामुळे महात्मा ज्योतीबांच्या नजरेत तो बेटीचोद  ठरला गौतम ऋषीचे रूप घेवून इंद्राने ऋषीपत्नी अहिल्येशि व्यभिचार केला गुरु बृहस्पतीचा शिष्य चंद्राने गुरुपत्नी तारा चे अपहरण करून तिला बुध नावाचा पुत्र करून दिला सूर्य राजाने कुंतीला कुमारी माता बनवून कर्णास जन्माला घातले

४ वादिक धर्माचा महापुरुष कृष्णाने नग्न पने अंघोळी करीत असलेल्या गोपींची वस्त्रे चोरली त्यांना कपाळावर ओंजळ बांधून व वाकून स्वतःला  नमस्कार करण्यास भाग पाडले  आणि नंतरच त्यांची वस्त्रे दिली {भागवत १०-२२-१९} आजच्या   सिनेमातील नंगानाचाला लाजवणारी कृष्णाची गोपिसोबत यमुना नदीत रासलीला आहे

असे अनेक प्रकारचे सबंध आणि कर्म वैदिक धर्म ग्रंथात आहेत

२ हिंदू आणि बौद्ध कर्म सिद्धांत एक नाहीत

१ वैदिक ब्राह्मणी धर्माचा कर्म सिद्धांत हा आत्म्याच्या अस्तित्वावर  आधारलेला आहे उलटपक्षी बौद्ध धम्म आत्म्याचे अस्तित्वच मानत नाही त्यामुळे तो आत्म्यावर आधारलेला नः वैदिक कर्म सिद्धांत हा आत्म्याच्या जन्मजन्मावर आधारलेला आहे

२आत्म्याचा पुनर्जन्म होतो असे वैदिक धर्म मानीत असल्यामुळे कर्म हे जन्माजन्मांतरी चालूच असते

३ बौद्ध धम्मात आत्माच मनात नसल्यामुळे जन्माजन्मांतरीचा नियम बौद्ध कर्म सिद्धांतास लागू होत नाही

४ देहाव्यतिरिक्त आत्म्याला अस्तित्व आहे यावर वैदिक धर्म आधारलेला आहे देह मृत झाला तरी आत्मा मरत  नाही आत्मा देहातून निघून जातो हि वैदिक धर्माची विधाने बौद्ध सिद्धांताला लागू नाहीत ५ कर्त्याच्या प्रत्येक कर्माचा आत्म्यावर संस्कार होतो असे वैदिक धर्म मानतो जेव्हा मनुष्य मरतो आणि त्याचा आत्मा त्याला सोडून जातो त्यावेळी त्याच्या आत्म्यावर अनेक संस्कार झालेले असतात

६ या संस्कारामुळे पुढील जन्मी त्याला कोणते अधिकार मिळणार हे ठरत असते हिंदूंचा हा सिद्धांत आत्मा न मानणाऱ्या बौद्ध कर्म सिद्धांताशी विसंगत आहे म्हणून दोन्ही धर्माचे कर्म सिद्धांत हे एकाच आहेत असे मानणे  चूक आहे यापासून आत्मा न मानणार्यांनी सावध असावे

३}बुद्धाचा कर्मसिद्धांत गत  जन्माशी सबंधित नाही

१ आत्मा आणि ईश्वर कोणीही कधीही पाहिलेले नाही त्यांचे अस्तित्व कोणीही छातीठोकपणे सिद्ध करू शकत नाही गतजन्मी कोणी चांगली कर्मे केलीत आणि कोणी वाईट कर्मे केलीत हे कोणीही सांगू शकत नाही मह गतजन्मी च्या कृत्यावरून चांगला वाईट जन्म मिळतो यावर विश्वास कसा ठेवायचा कुणला स्वर्ग मिळाला आणि कोणाला नरक मिळाला हा सर्व काल्पनिक प्रकार आहे कारण वर आकाशात पृथ्विलोकांशी सबंध येणारा कोणताच लोक नाही स्वर्ग नरक या पर्शिया देशाच्या इंद्र आणि यम राजांच्या राज्ये आहेत आणि ती जमिनीवरील राज्ये आहेत याला श्रीमदभागवत देखील साक्षी आहे मुल निवाशि भारतीयांना मूर्ख बनवण्यासाठी विदेशी आर्य ब्राह्मण लोकांनी तसे खोटे खोटेच ग्रंथात लिहून ठेवलाय

२ भगवान बुद्धाने जो कर्म सिद्धांत सांगितला आहे त्यात कराल तसेभराल असे म्हटले आहे असे सांगणारा महामानव बुद्ध पहिला महापुरुष आहे

३  भगवन बुद्धाचा कर्म सिद्धांत हा कर्म आणि त्याचा वर्तमान जीवनावर होणारा परिणाम या पुरताच मर्यादित आहे पूर्व जन्माचे कर्म वारसा म्हणून भावी जन्मात प्राप्त होते यावर बुद्धाचा विश्वास नव्हता

४ जन्म हा मत्यपित्या मुळे होतो म्हणूनच बालकाच्या जन्माला जो वारसा लाभतो तो त्याच्या आईवडिलांकडून च मिळतो असे तथागत मानतात

५ माणसाची स्थिती अनुवांशिकतेपेक्षा त्याच्या भोवतालीच्या परस्थितीवर अधिक अवलंबून असते बुद्धाला चांगल्या आणि वाईट कर्माचा सबंध फक्त वर्तमान काळाच्या कर्माशी सांगायचा आहे

४} कर्म म्हणजे काय

१ कर्म म्हणजे सामान्य अर्थाने कार्य क्रिया किंवा आचरण होय शरीराने वचनाने  आणि मनाने हेतुपूर्वक केलेले कोणतेही कार्य म्हणजे कर्म होय सर्व प्रकारचे कर्म चांगले किंवा वाईट कर्माच्या अंतर्गत येतात कर्म आणि पुनर्जन्म एकमेकांशी सबंधित आहेत कर्म आणि पुनर्जन्म बौद्ध धम्माचे मौलिक सिद्धांत आहेत

२ बौद्ध धम्मात कर्म एका अशा मानशिक प्रवृत्तीला म्हणतात जी कार्य उत्पन्न करते भगवान बुद्धांच्या शब्दात सांगयचे म्हणजे चेतना किंवा चैतसिक कार्य हेच कर्म आहे अन्य कर्मे हि क्रिया समजल्या जातात

३ बौद्ध धम्मात प्रत्येक कार्य आणि क्रियेला कर्म म्हटले जात नाही परंतु चेतन आणि चेतनाकृतलाच कर्म म्हटले जाते त्याचेच कर्मपथ असते त्याच फळ कर्मफळ असते आणि भाव असते चेतना मानस कर्म आहे आणि चेतनेद्वरे जे उत्पन्न होते ते चैतसिक कर्म होय याच कर्मामुळे जगात विविधता निर्माण होतात

४ विश्वातील सर्व घटना कारण शिवाय घडत नाही वैदिक धर्मात याला भाग्य किंवा भाग्यवाद म्हणतात बौद्ध धम्मात  याला भावाची शृंखला किंवा कार्यकारण भाव म्हणतात यात केवळ कर्माबद्दल च स्पष्टीकरण करण्यात  आले नसून एकीकडे आनंदमय आणि दुसरीकडे दुःखमय फळ का देतो हेदेखील स्पष्ट करण्यात आले आहे याच कार्यकारण सिद्धांताची माहिती भिख्खू अश्वजीत कडून ऐकून सारीपुत्त  आणि मोदगल्यायन अतिशय प्रफुल्लीत आणि रोमांचित झाले

५ समस्त कर्माचा हेतू किंवा कारण असते सदाचरण शीलाचे पालन करून उत्पन्न झालेल्या कार्याला कुशल कर्म म्हटले जाते दुराचरण आणि शीलाच्या उल्लंघनाचे उत्पन्न होणार्या कार्याला अकुशल  कर्म म्हटले जाते जगातील कुणालाही कारणाशिवाय काहीच होत नाही ते तसेच होते जसे कि कारण त्यांना बनविते जगात आढळून येणारी असमानता विचित्रता वैगरे लोक वैचीत्रताचे सर्व कर्मामुळे असते

६ बौद्ध धाम्मानुसार असमानतेचे कारण कर्म आहे दुसर्याशब्दात आम्ही म्हणू शकतो कि भूतकाळात आपल्याकडून केल्या गेलेल्या कर्माचे फळ वर्तमान काळात प्राप्त करतो आपण आपल्या सुख किंवा दुःखासाठी स्वतःच उत्तरदायी आहोत आपण आपला नरक स्वतःच बनवतो आपण चांगल्या किंवा वाईट कर्माचे स्वतः निर्माते आहोत

५ आधुनिक युगात स्वर्गलोक आणि नरकलोक याचा अर्थ

१ वैदिक धर्मग्रंथ यात स्वर्ग आणि नरक या कलपनिक गोष्टींचे वर्णन आहे हे वर्णन साडेतीन हजार वर्षापूर्वी भारतात आल्यावर इराणी आर्यांनी लिहून  ठेवले आहे स्वर्गलोक आणि नरकलोक हि  पूर्वीची पर्शिया देशातील राजांची राज्ये होती त्यांचीच आधुनिक नवे म्हणजे इराण इराक जीप्त तुर्कस्थान वैगरे आहेत { यासाठी पहा पर्शियाचा इतिहास भाग १ आणि  कितने खरे हमारे आदर्श }

२ यमलोकात व नरकलोकात जाण्याचा मार्ग वाळवंटातून असल्याचे वर्णन आहे स्वर्गलोक व नरकलोक आणि यमलोक जर आकाशात असते तर ते आधुनिक युगातील वाहनांना दिसले असते बरे आकाशात जाताना वाळवंटातून जावे लगणार नाही आकाशात वळवंत कोणते येणार ? म्हणजे भागवतातील वाळवंटी मार्ग हा इराणकडे  जाणारा होता हे लक्षात येते  लोकांना मूर्ख बनवण्यासाठी हे खोटे लिहिले होते हे मान्य करावे लागते त्यासाठी वाळवंटी मार्ग हा सत्याचा पुरावा आहे स्वर्ग नरकाच्या नादी लागून बहुजनांनी ब्राह्मण पुरोहित वर्गाकडून यज्ञ पूजा अर्चा दानधर्म अश्या गोष्टी मोक्षप्राप्तीसाठी करीत राहावी यामुळे ब्राह्मण पुरोहित यांचा  फायदाच  फायदाच आणि बहुजनांचे आर्थिक नुकसान सतत होत राहावे व त्यांनी कफल्लक बनावे हा विदेशी  आर्यांचा कुटील डाव लक्षात घेणे आवश्यक आहे

३ यातून मार्ग काढायचा आपण नरक लोकच अर्थ असा करायचा कि नरक लोक या विश्वात  असा आकाशात नाही स्वर्ग आणि नरक या चे निर्माते आपणच आहोत जेव्हा कोणी व्यक्ती विपरीत परिस्थितीमुळे  उत्पन्न होवून दुःखमय  जीवन व्यतीत करीत असेल किंवा अविद्येमुळे त्याला चांगल्या वाईट कर्माचे  ज्ञान होत नाही आणि  तो वाईट कर्मे करण्यात मग्न होतो आणि दुर्दशेला जातो तर तशा स्थितीला नरक समजावे

४ दुसरी बाजू अशी कि कोणीव्यक्ती अनुकूल परिस्थितीमध्ये उत्पन्न होवून सुखाने भरलेल्या जीवनाचा आनंद घेतो किंवा जेव्हा त्याला प्रज्ञा प्राप्त होते म्हणजेच सम्यक दृष्टी प्राप्त होते तेव्हा तो सदाचाराने वागतो शीलाचा आस्वाद घेतो तेव्हा कुशल कर्म करतो ज्यामुळे त्याला स्वतःला सुख प्राप्त होते आणि जो कोणी त्याच्या संपर्कात येतो त्यालाही ती व्यक्ती चांगले मार्गदर्शन करून सुखी बनविते  आणि अश्या स्थितीला स्वर्ग समजायचा हि बुद्धाची शिकवण होती बुद्धाचा स्वर्ग हा काही कोठे आकाशात किंवा कोठे पाताळात नाही तो माणसाच्या चांगल्या परिस्थितीला म्हटले आहे तरीही स्वर्ग हि कल्पना बौद्ध धम्मात मनात नाही स्वर्गाची जी कल्पना वैदिक लोकांनी मंडळी होती ती म्हणजे जिथे सुखाचा भाग ते स्वर्ग असा त्याचा अर्थ आहे

५ प्रतिकूल परिस्थतीत जन्म घेवूनही आपल्या साहसावर व कर्तुत्वावर विश्वास ठेवून आणि नीतीपूर्ण आचरण ठेवून बुद्धिमान मनुष्य अनुकूल परिस्थती निर्माण करू  शकतो त्याचप्रमाणे अनुकूल परिस्थितीत जन्म घेवूनही अनितीपूर्ण  आचरण करून मनुष्य अधोगतीस जावू  शकतो पण बौद्ध धम्मात मतानुसार मनुष्य दैव नशीब वैगरे च्या आधारावर नसतो  जर माणसाचे भाग्य देव नशीब वैगरे ईश्वराने निश्चित केले असते तर मानवाला ते कशानेही बदलत आले नसते असा अर्थ आहे तर मग ईश्वरावर विश्वास ठेवणारे लोक ईश्वराच्या मंदिरात जावून पूजा अर्चा का करतात ईश्वराने त्यांच्या कपाळावर लिहिलेले असेल तेच भोगावे लागणार ना पण भगवान बुद्ध म्हणतात कि मनुष्य आपले दृष्ट कर्म शुद्ध आचरणाने शीलाचा अंगीकार करून बदलवून टाकतो जसे डाकू अंगुलीमाल तथागताला शरण आला आणि अर्हत पदाला  पोहचला

६ भगवान बुद्ध म्हणतात कि शीलाच्या आणि शुद्ध आचरणाच्या मार्गाने मनुष्य  आपले भविष्याचा निर्माता बनू शकतो किंवा अशुद्ध आचरणाने मनुष्य आपल्याकरीत नरक म्हणजे दुःखमय जग निर्माण करू शकतो यातनामय जीवन हा या ठिकाणी नरक शब्दाची व्याप्ती बौद्ध धम्मात आहे हेच विचार आणि कार्य कर्म नावाच्या संज्ञा  बनतात या जगात आपल्या विचारण  काळात एक जीवनातून दुसर्या जीवनात आपण श्रेष्टता किंवा हीनता प्रदान करतो

७ जेव्हा  काही विपरीत होते तर संकट अपयश किंवा वाईट वेळेचा सामना करावा लागतो अश्या  स्थितीत एक प्रज्ञावान बौद्ध हेच समजतो कि तो कपात आहे जे त्याने पेरले आहे परंतु जेव्हा तो स्वतःला भाग्याच्या भरवश्यावर सोडण्यापेक्षा तो करुनरुपि मुलांना उपटून फेकण्यासाठी कठोर प्रयत्न करतो आणि त्याऐवजी शील आचरणाचे बीज पेरतो तेव्हा भविष्य त्याच्या हातात असते

६}कर्म आणि त्याचा परिणाम

१ मनाने  वाणीने आणि कायेने स्वतः इच्छेनुसार केले गेलेले कार्य हेच कर्म आहे मग कुशल असो व अकुशल असो जर ती कार्ये नकळत केलेली असतील तर  कार्ये  कर्माच्या अंतर्गत येत नाहीत परंतु त्याचे फळ कर्त्याला भोगावेच लागणार जरी त्याचा प्रभाव नगण्य असला तरी सर्व कर्माचे प्रधान चित्त आहे चित्त हेच आपली वाणी व कार्याला स्वरूप प्रदान करते

२ जेव्हा चित्त असंतुलित असते वाणी असंतुलित असते आणि शारीरिक क्रिया असंतुलितअसते तेव्हा आपले विचार हि असंतुलित असतात पण जेव्हा आपले चित्त संतुलित वाणी संतुलित असते आणि  शारीरिक क्रिया संतुलित असते तेव्हा विचारही संतुलीतच असतात

३ कारण आणि त्याचा प्रभाव यांचा नियम हाच कर्मसिद्धांत आहे कर्म क्रिया आहे त्याचा विपाक हेच त्याची प्रतिक्रिया आहे जसे प्रत्येक प्रण्यासोबत त्याची सावली असते तसेच प्राण्याद्वारे केलेल्या कर्माचे सोबतच त्याचा परिणाम देखील असतो जमिनीत पेरलेल बीज कर्म आहे आणि त्या बीजापासून बनलेला वृक्ष चे फळ हा त्याचा परिणाम आहे

४ कर्म चांगले अथवा वाईट असेही असेल तसेच त्याचा विपाक असतो सयुंक्त निकाय प्रमाणे जसे बीज पेरले तसेच त्याचे फळ कापावे लागते जर मित्र चांगले  बीज पेरेल किंवा चांगले रोपटे लावले गेले तर त्याची चांगली फळे मिळतील प्राणीमात्रांना मिळणाऱ्या सुखाचे किंवा दुःखाचे हेच कारण आहे त्यात कोण्या चमत्कारीत शक्तीचा सबंध नसतो

५ भगवान बुद्धांनी म्हटले आहे कि पापकर्म आपणच करतो आणि माणूस अशुद्ध होतो म्हणून तो स्वताला पापकर्म करण्यापासून दूर ठेवू शकतो आपणही आपली शुद्धी कर्तु शकतो पाप किंवा पुण्य ह्या दोन्ही गोष्टी स्वतःवरच अवलंबून आहेत कोणी दुसरा शुद्र करून देत नाही

६ मुख्य कर्म तीन प्रकारची असतात १ तत्काळ फळ देणारे कर्म आणि २ कालांतराने फळ देणारे फळ ३ अनिश्चित काळाने फळ देणारे कर्म

तत्काळ फळ देणारे  कर्म

एक शिकारी शिकारीसाठी जंगलाकडे जात असताना विरुद्ध दिशेने येताना त्याला एक भिख्खू दिसला तो भिक्षेसाठी गावाकडे जात होता त्याला  त्या दिवशी शिकार्याला शिकार मिळाली नाही म्हणून तो रिकाम्या हाताने गावाकडे जात असताना तोच भिख्खू उलट येताना दिसला त्याने आपला राग भिक्खुवर काढण्यासाठी त्याला अपशब्दाने  बोलू लागला भिक्खुने आपण  निर्दोष आहे असे सांगूनही तो त्याला मारण्यासाठी त्याने कुत्रे भिक्षु च्या अंगावर सोडले भिक्षूला कोणताच उपाय   न दिसल्याने ते झाडावर चढले म्हणून तो  शिकारी देखील झाडावर चढला तो तिक्ष्ण बाणाने भिक्खु च्या पायाला टोचु  लागला त्यामुळे भिक्षु च्या शरीराची हालचाल  जलद  झाली आणि परिणाम असा झाला कि त्यांच्या अंगावरील भगवे वस्त्र हे शिकार्यावर पडले कुत्र्याला वाटले  भिक्षु च आहे म्हणून त्याने मालकाची चिरफाड करून टाकले त्यात त्या मालकाचा मृत्यू झाला याला त्याच्या कर्माचे फळ तत्काळ  मिळाले असे म्हणत  येईल

केलेले कर्म कोठे राहते : या संदर्भात पहिले असता सतत बदल होत असणाऱ्या शरीरात कर्म साठवून ठेवण्यासाठी कोठेच जागा नाही ते मनाच्या माध्यमातून  साठवले जाते  कारण मनुष्य हा नेहमी मनाच्या माध्यमातून चांगले वाईट कर्म कोणते हे जणू शकतो या वर नागसेन राजा मिलिंद ला उत्तर देताना सांगतात कि हे  राजन या अनित्य चेतेनेत किंवा शरीराच्या कोणत्याच भागात कर्माला ठेवण्यासाठी स्थान  नाही  परंतु चित्त आणि  चार महाभूत यांच्यावर निर्भर राहून वेळ येताच ती कर्मे दिसू लागतात जसे अम्रावृक्षाच्या आत काही आंबे नसतात परंतु आंब्याच्या वृक्षावर निर्भर राहून हंगाम येताच चेतनेने आंबे तयार होतात

कधी कधी मनुष्य असे काही पापकर्म करुन बसतो त्याचा परिणाम दुःख निर्माण होते तसेच काही लोक रस तृष्णेत लिप्त  राहतात आणि पापकर्म करून जातात  त्याचे फळ ते  हळू हळू भोगत असतात  पापकर्म आणि पुण्यकर्म याबाबत तथागत बुद्धांचा उपदेश पाहू या

पापकर्म काय आहे लोभ करणे हेच पापाचे मुल कारण आहे  त्यातून द्वेष आणि क्रोध निर्माण होतो हे पापाचे कारण ठरते तसेच यामुळे मिठ्यादृष्टी ठेवली जाते जे पापाचे कारण आहे त्यामुळे लोभ हा अधर्माकडे नेणारा आहे आणि जिथे अधर्म आहे तिथे पाप आहे आणि जिथे पाप आहे तिथे  दुःख आहे

आता पुण्यकर्म बाबत तथागत आपल्या भिक्षु संघाला सांगतात भिख्खुनो सदाचरण हे पुण्याचे मुल कारण आहे सदाचरण असल्यास मनुष्य लोभाच्या आहारी जात नाही म्हणजे  पुण्याचे मुल  कारण आहे लोभ नसणे द्वेष नसणे मोह नसणे त्याच प्रमाणे हे भिख्खुनो जो दुःखाला जाणतो तो दुःख समुद्याला जाणतो दुःख निवारण्याच्या मार्गाला जाणतो तो दुःख निरोधाकडे जाणाऱ्या मार्गाला जाणतो तो  या ज्ञानामुळे सांयक दृष्टी प्राप्त केलेला असतो भगवान बुद्धाने स्रावास्तीमध्ये अनाथपिंडक जेतवन इथे भिक्षुंना संबोधित हि  गाथा म्हटली आहे

, यस्स पावं  कतं कम्मं विधिय्यती

सो मं लोकं प्रभासेति अबभा मुत्तो व नद्रीमा ।। धम्मपद १७३

अर्थ : जो व्यक्ती केलेल्या पापकर्मिला पुण्याने झाकून टाकतो तो मेघापासून मोकळ्या झालेल्या चंद्राप्रमाणे या लोकाला प्रकाशित करतो

याचप्रमाणे पुण्याकर्माचा प्रकाश पापकर्माच्या अंधाराला आपल्या तेजाने नष्ट करतो आणि त्यावेळी त्याच्या जीवनात प्रकशाच  प्रकाश असतो याच परिस्थितीला आनंदाची स्थिती म्हणतात  यात आपल्याला उदाहरणे द्यायची झाली तर सम्राट अशोक आहे आम्रपाली आहे यांनी आपल्या पुर्व कर्माला आपल्या नवीन कर्माने नष्ट करून टाकले

अश्या प्रकारे तथागत बुद्धाचा हा सिद्धांत मावळ आशादायी आहे बाकी हिंदू धर्मानुसार  यात पूर्वकर्म जर वाईट असेल तर ते वाईट  कर्म आपल्याला नष्ट करता  येत नाही किंवा त्या  व्यक्तीला त्या अवस्थेतून उठण्याची काहीच सोय नसते मात्र बुद्ध इथे हा  अधिकार्त देतात ते म्हणतात कि जो मनुष्य जर एखाद्या वाईट अवस्थेत आहेत त्याला त्या अवस्थेतून उठण्याचा पूर्ण  अधिकार आहे हाच फरक आहे हिंदू धर्म आणि बौद्ध  धम्मात

एक उदाहरण आहे एका शीलवान भिक्षु ला गावकऱ्यांच्या सहाय्याने एका टेकडीवर राहण्यासाठी झोपडी बांधून  दिली गेली आणि काही  दिवसांनी एक साधू तिथे राहायला लोकांनी त्या साधूला भिक्षु कडे पाठवले तो साधू त्या  भिक्षु    कडे आल्यावर त्यांनी त्याला राहायला दिले पण हा साधू त्या भिक्षुवर जलु लागले व त्यातून त्याने ती झोपडी जाळून टाकले रात्री झोपताना थंडीने तो साधू कुडकुड करू लागला पण त्याची कंबल त्या झोपडीत जळाल्याने तो थंडीत राहिला त्यावेळी त्या भिक्षूने त्याला आपले चीवर दिले ते पाहून साधूला आपल्या कर्माची लाज वाटली त्याने पश्चाताप झाला त्याने स्वतःला दंड देण्यासाठी भिक्षु  ला विनवू लागला  तेव्हा त्या साधूला तो प्रज्ञावान भिखू म्हणाला धम्मबन्धु   या अनित्य आणि क्षण क्षण बदलणाऱ्या जगात आपले स्वताचे काय असू शकते त्या अग्नीच्या सोबत पश्चातापामुळे तुझ्या मनात निर्माण झालेली दुष्प्रवृत्ती जाळून  गेली  आपल्या  मधील चांगल्या कर्माने मनुष्य दुसर्या वाईट कृत्य करणाऱ्या व्यक्तीचा बदल करू शकेल

आता सर्व कर्माचे मुल हे मन आहे  हे तथागत बुद्धाने सांगितले आहे मन हे मूळ  आहे असे सांगणारे तथागत बुद्ध हे जगातील पहिले मनोवैज्ञानिक आहेत

आता या  वरील सिद्धाता नुसार तथागत बुद्धाच्या धम्माला जे दैवतीकरण दिले जाते याचा नेमका अर्थ  कसा लावायचा हेच समाजाने शक्य नाही  आज बुद्ध  विकृत झालेला पाहून असे मनात येत कि काय बौद्ध धम्म दैव वादाकडे जातो का?

सर्व आपण विस्तृत पहिले आहे तरी हि बुद्ध धम्म दैववाद जवळ करतो आहे का हा महत्वाचा आजचा मुद्धा आहे वास्तविक पाहता बाबासाहेब यांचा बुद्ध जवळचा वाटतो हे नाकारता येत नाही बाबसाहेब यांनी बुद्धाचा पुनर्जन्म चा सिद्धांत काय आहे ते सांगितले आहे ते हि  पाहूया पुनर्जन्म नक्की कोणाचा होतो

गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला

अभासी दुनियेतील आम्ही निरागस लोक आमच्याच जीवनात व्यस्त असतो
कधी कोणाला समजून घेण्यात आम्ही मात्र नेहमीच कमी पडतो
आता करुणेच्या सीमा हि पहाव्या लागतील
बोथट झालेल्या आमच्या मैत्रीला हि आता तपासून घ्यावे लागतील
या निर्जीव झालेल्या प्रज्ञेला सजीव करावे म्हणतील
शीलाचा प्रश्नच दूर इथे सारे काही अज्ञानाने सांगतील
आता आम्हाला शिक्षणाने खूप काही मिळाले
मोल बापाच्या श्रमाचे आम्हा अजून ना उमगले
आपसात लढण्याचे मार्ग नवे आम्ही शोधले
निळ्या झेंड्याला सरेआम निलाम केले
पंचाशिलाच्या रंगाना पाच भागात विभागले
अष्टांग मार्ग आपल्याच सोयीने वापरले
आर्य सत्याचा अर्थच उमगला नाही
धम्मचक्राला आता गतीच मिळत नाही
जनमानसात आता आमचा असा कोणी नाही राहिला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। १ ।।
राजकारणात बुद्ध कुठे हरवला शोध घ्यावा लागतोय
निळ्या नभाच्या आसऱ्याला तुम्ही यावे म्हणून आज तळमळतोय
युगसुर्याची किरणे आता आम्हाला सहन होईनात आम्ही चंद्राची शीतलता शोधतोय
युगसुर्याला बाजूला सारून यांना चंद्र हि स्वयं प्रकाशित भासतोय
निळ्या नभाने कधी याचनाच नव्हती केली माझ्या आसऱ्या खाली या म्हणून
तुमचे आमचे साऱ्यांचे अस्तित्वच या निळ्या नभाच्या आसऱ्या ला घ्यावे एकदा जाणून
धरतीने हि कधी दूर नव्हते केले तुम्हाला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। २ ।।
सोशल मिडिया आमच्या उद्रेकाचा भाग झाला
नकळत एकमेकांचा द्वेष नाहक करू लागला
अनोळखी नात्याचे बंध काय जोडणार आम्हाला
माणुसकीचे नाते कधीच लोप पावले आहे आजच्या घडीला
आता फक्त तू तू मै मै करण्यात आम्ही आमचा काळ घालवला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।।३ ।।
जाणिवेची लक्तरे उशाशी अजून किती दिवस सांभाळणार
असंवेदनशील मनावर क्रांतीची मशाल कधी पेटवणार
दगडाला हि आकार देवून देवपदी बसवले
इथे माणसाला आकार असून देखील माणूसपण इथे हरवले
मातीशी इमान राहिले नाही आता बसलोय गद्दरांच्या संगतीला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ४ ।।
आता सहन होत नाही आणि सांगू हि शकत नाही यातना या समाजाच्या
समाजकार्य जणू वेश्याच बनली इथे वासनामयी प्राण्यांच्या
युगसुर्याची प्रखर किरणे आता सहन करवेना
अध्यात्माकडे वळलो आम्ही क्रांतीची भाषा आता काही करवेना
विपश्यना असो वा अध्यात्मात हरवून अर्थ काय जीवनाला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ५ ।।
कडवे होतो पण भडवे कुणाचे झालो नाही कधी
आता कडव्यांची कमी भडव्यांची संख्या जास्त झाली याच समाजामध्ये
आंबेडकरी चळवळीला मार्क्सवादाकडे नेणाऱ्यानि किमया बहु साधली
इथेच धम्मचळवळीची देखील मोठी गोची केली
रस्त्यावर चळवळीला पुरते नागवे करण्याचा इथे प्रयत्न केला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ६ ।।
ना खेद ना लाज आम्हा निर्लज्जासारखे वागतोय आम्ही
माफ करा बाबा आम्हाला नाही लढू शकत लढाई जी लढलात तुम्ही
आता आक्रोश हि करता येत नाही अन्यायाचा देशद्रोहाचे लेबल लागते
चळवळीला नक्षलवादी करून पुरोगामी फॅशन इथे चालते
न्याय अन्याय काय असतो कळतोय कुठे आम्हाला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ७ ।।
आता आम्ही अत्याचार होण्याची वाट पाहतो
एक दिवस आम्ही रस्त्यावर प्रसिद्धीचा खेळ हि खेळतो
उपेक्षितांना अजून जगायचे कसे समजलेच नाही
संविधानात अधिकार हक्क काय आमचे अजून कळले नाही
शिक्षणाचा आमच्या आम्ही सारा खेळ करून ठेवला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ८ ।।
निर्धार करावा समाज उभा करण्याचा पण पायच जमिनीवर कुठे राहिलेत
डोक्यात हवा मनात अहंकार मी पणा भरलाय शरीरात
घेवीन म्हणतो भरारी ती गरुडाची
पंखात अजुन्न बळच आले नाही मर्यादा आहे माझ्या शक्तीची
समजा तुला समजायला अजून किती दिवस लागणार
माझ्या बापाचा असा पराभव तू अजून किती दिवस करणार
तू अजून किती दिवस करणार
स्वार्थापायी एकेमेकाच्या उरावर असा कसा तू बसला
गटातटाच्या राजकारणात बाप आमचा हरवला बाप आमचा हरवला ।। ९ ।।

रविंद्र सावंत

अजून किती दिवस रडणार आम्ही रडगाणे ते व्यवस्थेचे
एकामागून एकाचे जीव जावू लागले रे त्या नाहक लोकांचे
अजून हि दलित म्हणून मेला जातो आमचा समाज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज ।। धृ ।।
मातीचा गंध हि सारखा पाण्याचा रंग हि सारखा रक्त देखील लाल
तरी देखील दलित कसा झाला माझ्या भीमाचा तो बाळ
अरे निषेध करण्यात कसला वेळ घालवता आज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज  ।। १ ।।
इथेच जन्मले क्रांतिकारी क्रांती करण्यासाठी त्या नवयुगाची
ज्यांनी व्यवस्थेला केला प्रश्न झुगारली बेडी  जुलमी अन्यायाची
त्याचाच वारसदार आज ओढतोय स्वतावर मरणाच्या कफ़नाचा साज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज  ।। २ ।।
नुसते न्याय मिळत नाही म्हणून जर का  रडत बसलो आम्ही
पुढच्या पिढीचे काय ? लाचारीचे  जगणे देणार का तुम्ही
न्याय मिळत  नसतो मागून हिसकावून घ्यावा लागेल तो आज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज   ।। ३ ।।
अंधारात आता धडपडणे बंद करा किरणे व्हा त्या भीमसूर्याची
या धरतीवर या छेदून ती बंधने रूढी परंपरेची
दाखवा या मनुवाद्याना  तुमच्या बापाचा माज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज  ।। ४ ।।
क्रांतिकारी बना भीमसैनिकानो क्रांतिकारी बना
आत्महत्या कधी हि नसे  रे आंबेडकरी बाणा
आता तुमच्या रक्तात पेटू दे क्रांतीचा ज्वालामुखी आज
कुठे आहे आंबेडकरी विचाराने जागा झालेला समाज  ।। ५ ।।

रविंद्र  सावंत

फुले आंबेडकर विचार सवर्धन समिती
तक्षशिला बुद्ध विहार ट्रस्ट आणि
माता रमाई महिला मंडळ(मानखुर्द)
यांच्या वतीने तक्षशिला बुध्द विहारामध्ये श्रावण पौर्णिमेचे अवचित्य साधून वर्षावासाचा कार्यक्रम दि : १८/०८/२०१६ रोजी तक्षशिला बुध्द विहारात श्रावण पौर्णिमा साजरी करण्यात आली
विषय :_ अंगुलीमलवर विजय आणि प्रथमधम्मो उपदेश  

आयोजक : ज्ञानेश्वर ठोके साहेब ( आंबेडकर नगर_२ मानखुर्द )

द. शील्ड नॉन पॉलिटिकल युथ आर्गेनाईजेशन
च्या वतीने,

_लोकशाहीर अण्णा भाऊ साठे_
_महाकवी व लोकशाहीर वामनदादा कर्डक_

*_या शाहिरांनी आपल्या शाहिरी तुन चळवळीला पुढे घेऊन जाण्यासाठी शोषित पिढीत जनतेचा आवाज बुलंद केला जो इथल्या व्यवस्थेला थेट प्रश्न उपस्तीत करत होता आशा शाहिरी ताऱ्यांना सलामी देण्यासाठी,

शाहिर मनीष वाघमारे आणि शाहीर राहुल आरू शाहिर जगदीश सनंदानशिव..
यांच्या शाहिरि जलसा मधुन

दी. २८-०८-२०१६ रोजी सकाळी ९ वाजता धम्मदीप सांस्कृतिक मंडळ या बुद्ध विहार येथे अण्णाभाऊ साठे आणि वामन दादा कर्डक यांच्या अठवणीं ना उजाळा देणार आहे.

कार्यक्रम स्थळ.:
धम्मदीप सांस्कृतिक मंडळ,
चिंचपाड़ा रोड कटेमानिवली,
कल्याण (पूर्व)
खालील लिंक ला लाईक करुन आपण संघटनेचे अपडेट्स जाणून घेऊ शकता.
https://www.facebook.com/theshieldyouthorganisation

द शील्ड.
नॉन पॉलिटिकल युथ आर्गेनाईजेशन.
कल्याण.
ज्वलंत मुद्याला वाचा फोडणारी संघठना

शेतकरी शेतमजुरांचे उद्धारक : बाबासाहेब आंबेडकर

रविंद्र  सावंत

अस्पृश्यांना बौद्ध धम्माशिवाय दुसरा पर्याय कोणताच मुक्तीचा मार्ग नाही 

{ दिनांक ६ जून १९५० – कोलंबो टाऊन हॉल मधील अखिल सिलोन दलित  फेडरेशनच्या विद्यमाने भरविण्यात आलेल्या संमेलनातील भाषण }

इथे जमलेल्या समस्त लोकांना सकारात्मक उत्तरे देताना बाबासाहेब म्हणतात …

**************बाबासाहेब यांचे भाषण *************

” सिलोन हा देश बौद्ध धर्मियांचा आहे अस्पृश्यांच्या मुक्तीचा मार्ग बौद्ध धम्म स्वीकारण्यात आहे अशी माझी खात्री झाली असल्याने एज तऱ्हेने तुम्ही सुदैवी देशात आहात असे मला वाटते मला सिलोन मधील बौद्ध धर्मीय जनतेस सांगावेसे वाटते कि  दलित वर्गीय बंधूना त्यांनी दिलजमाई ने बौद्ध धम्मात समाविष्ट करून घ्यावे आणि मानीव पुत्राप्रमाणे त्यांच्या हितसंबंध संरक्षण   करावे

सिलोन पुरते बोलावयाचे झाल्यास हा देश बौद्ध धर्मीय असल्यानेच ,मी असे म्हणेन कि अस्पृश्यांची संघटना म्हणून तुम्ही वेगळेपणाने संघटीत होण्याचे कारण नाही भारतात दलित फेडरेशन आहे म्हणून त्याचे तुम्ही अनुकरण करण्याची  आवश्यकता नाही  बौद्ध धर्मीय देशात तुम्ही स्वतःस अस्पृश्य मानण्याची आवश्यकता नाही तुम्ही स्वतःस अस्पृश्य मानावे काय व त्याप्रमाणे ओळखिले जावे काय  प्रश्नच विचार करण्याची आज परिस्थिती निर्माण झाली आहे

आम्हास राजकीय हक्क प्राप्त व्हावेत कायदेमंडळात जागा मिळाव्यात आणि समाजाने समतेने वागवावे  म्हणून भारतात आम्ही एक प्रदीर्घ राजकीय युद्ध खेळीत आहोत तथापि आम्ही अद्यापि यशस्वी झालो नाही या गोष्टीचा अर्थ असा कि राजकीय संग्रमातून आम्हास मुक्ती मिळालेली नाही

गेली ३५ वर्षे मी राजकीय लढाई चालवली आहे या लढाईत मोठमोठ्या व उच्च हिंदूंच्या तलवारी बरोबर तलवार मला भिडवावी लागली याच काळात जगातील सर्व धर्माचा मी अभ्यासही केला आणि शेवटी एका अपरिहार्य निर्णयास मी येवून पोहचलो आहे तो निर्णय हाच कि बौद्ध धर्माशिवाय अस्पृश्यांना दुसरा कोणातच मुक्तीचा मार्ग नाही फक्त बौद्ध धम्माच अस्पृश्य निवारणाचा चिरकालीन उपाय आहे जर तुम्हास समतेचे तत्व हवे असेल आणि आर्थिक दास्यातून मुक्तता करावयाची असेल तर बौद्ध वादाशिवाय कोठेच दुसरा पर्याय नाही सिलोनचे मानाय्वर नागरिक बनण्याची संधी तुम्हास कायद्याने मिळालेली आहे या कायद्यातील काही कलमा विरुद्ध तक्रार करण्यास पुष्कळ जागा आहे हे खरे आहे परंतु मला खात्री आहे कि भारत सरकार आणि सिलोन सरकार यांच्या सलोख्याने व स्नेहभावाने अन्यायी तरतुदीचे निराकरण करता येईल

जनता दिनांक १० जून १९५० चा अंक

वक्ते ; बाबासाहेब आंबेडकर

सम्यक संकल्प सामाजिक सेवा संस्था (रजि.) मुंबई

वर्षावास प्रवचन मालिका

वर्षावास म्हणजे बौध्द धम्मातील बांधवांना ज्ञानामृत पाजणारा एक पवित्र काळ आहे . वर्षावासात अनमोल विचारांची देवाणघेवाण होत असते. हा वर्षावासाचा काळ जणू काही समाजजागृतीचा धगधगता निखाराच आहे.इथे निस्तेज झालेल्या पंखाना विचारांच बळ येतं, अंधश्रध्देत गुरफटलेल्यांना शुद्ध विवेकाचा मार्ग सापडतो आणि अज्ञानी जगात झोपी गेलेल्या मानवरुपी कठपुतळ्यांवर प्रबोधनाचा मारा करून परिवर्तनाचा मार्ग दाखवतो .
सदर प्रवचन मालिकेतील तिसरे पुष्प गुंफिले जात असताना आंबेडकरी चळवळीतील तरूण व्यक्तिमत्व ,निर्भिड शैली आणि विचारांचा झंझावात असणारे , जे संपूर्ण महाराष्ट्रभर व्यसनमुक्तीसारखा गहन विषय हाती घेऊन प्रत्येक वस्तीवस्तीत जनजागृती अभियान राबवित असतात असे अभ्यासू वक्ते आद. अमोल स. भा. मडामे सर यांचे विशेष मार्गदर्शन मिळणार असून आपण सर्वांनी या प्रबोधनाच्या कार्यक्रमात उपस्थित रहावे ,असे सम्यक संकल्प च्या वतीन कळविण्यात येत आहे

पुष्प – तिसरे
रविवार , २८ ऑगस्ट २०१६
प्रवचनकार- आद. अमोल स.भा. मडामे सर
(चिटणीस- नशाबंदी महामंडळ, महाराष्ट्र शासन )
स्थळ – तुलसी मानस हिंदी स्कूल ,किर्ती महल हॉटेलसमोर, परळ बुध्दविहाराजवळ , पेट्रोल पंपच्या बाजूला परळ .
वेळ – दुपारी १२.०० ते ०३.००

आपले नम्र ,
आयु.स्वप्निल ल. कदम .
आयु.बुध्ददिप सावंत

आंबेडकर व्हिजन

बौद्ध उपास्सक, उपासिका तसेच कल्याण पश्छिमेतील सर्व बौद्ध मंडळ आणि बुद्ध विहार कमिटींचे पदाधिकारी यांना कळविण्यात येते की, *FDA आयुक्त IAS डॉ. हर्षदीप कांबळे सर* यांचे पुढाकाराने ऑक्टोबर मध्ये *कल्याण येथे आंतरराष्ट्रीय बौद्ध धम्म परिषदेचे* आयोजन करण्यात येत आहे. या परिषदेस २१ देशांचे प्रतिनिधी उपस्थित राहणार आहे.

त्यनिमित्ताने *आंबेडकर व्हिजन* च्या वतीने मार्गदर्शनपर बैठकीचे आयोजन करण्यात आले आहे.

*प्रमुख उपस्थिती व मार्गदर्शक :*

*आयु. IAS डॉ. हर्षदीप कांबळे सर*

*आयुक्त अन्न व औषधी प्रशासन महाराष्ट्र राज्य.*

*संस्थापक – राष्ट्रनिर्माते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर विचार महोत्सव समिती*

*विषय :*

*१. आंतरराष्ट्रीय बौद्ध धम्म परिषद.*

*२. बुद्धविहार एकत्रीकरण सबलीकरण आणि सक्षमिकरण.*

*३. बौद्ध युवकांच्या स्पर्धा परीक्षा*

*दिनांक – २८ ऑगष्ट २०१६ रविवार*

*वेळ – सायं. ५.३० वाजता*

*स्थळ – डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आर्ट गॅलरी, तारांगण सांकुलाचे बाजुला, वायलेनगर, कल्याण. (प)*

सर्वांना आग्रहपूर्वक विनंती करण्यात येते की वरील कायर्क्रम रविवारी असल्याने एक दिवस धम्मकार्यास देवुन सहपरिवार उपस्थित राहावे.

जयभिम

*संपर्क :*

*आयु. व्ही. बी. कदम – अध्यक्ष*

9322948595

*आयु. संजय दिपंकर शिरतुरे – महासचिव*

9768642236

*आयु. दिनेश वाघ – कोषाध्यक्ष*

9867374960

*आंबेडकर व्हिजन कल्याण.*

*लिबर्टी क्लास्सेस कामठी ने मनाया 70th स्वतंत्रता दिवस, नुक्कड़ नाटक के जरिये किया प्रबोधन*

दोस्तों आपको बताते हुए हर्ष हो रहा है की, स्वतन्त्रता दिवस के उपलक्ष में लिबर्टी क्लासेज कामठी और BPSC ग्रुप  ने अलग- अलग जगह पर प्रबोधन किया , ओर नुक्कड़ नाटक प्रस्तुत किया।

प्रबोधनात्मक नुक्कड़ नाटक “क्या भारत सही में आजाद हुआ था” बहुत ही सुन्दर तरीके से और आज के दौर को ध्यान में रखते हुए बनाया गया और उतने ही शानदार तरीके से अभिनय के द्वारा प्रस्तुत किया गया।

यह नाटक का प्रस्तिकरण “जयस्तंभ चौक” में किया गया।

Hats of to all Liberty  Kamptee Team & BPSC group, kamptee…

लिबर्टी क्लासेस

*स्पर्धा परीक्षा मार्गदर्शन शिबिर कन्हान, नागपूर*

दोस्तों आपको बताते हुए हर्ष हो रहा है की, लिबर्टी क्लासेस हमेशा से ही ग्रामीण इलाको में शिक्षा और फुले- शाहू- आंबेडकर के विचारधारा को फैलाने में प्रयासरत रहती है।                       इसी काम को आगे बढ़ाते हुए लिबर्टी टीम नागपुर के तरफ से कन्हान की “रमाई लाइब्रेरी” में स्पर्धा परीक्षा मार्गदर्शन का आयोजन किया गया।

प्रवीण वानखेड़े सर (Manager BOI) ने विब्भिन स्पर्धा परीक्षाये और उसकी तैयारी किस तरीके से करना है इसबारे मार्गदर्शन किया।           श्रीकांत हिरेखान सर (Manager SBI) ने परीक्षाओ की बारिकीओ और “समय व्यवस्थपन” के बारे में विद्यार्थियों को मार्गदर्शन किया।

इस कार्यक्रम के लिए रमाई लाइब्रेरी के व्यवस्थापक मण्डपे सर और उनको सहयोगियो ने परिश्रम लिया….

लिबर्टी क्लासेस